Σκέψεις και απόψεις για την αφή της φλόγας στις Φέρες και για τη ρίψη των παιδιών στον Καιάδα...







Από τη στήλη του Μηνά Παπαγεωργίου (meta-journalist), "Δούρειος Ίππος", στο περιοδικό "Φαινόμενα" του Ελεύθερου Τύπου (2/10/2010).


Πέρα από την Ελλάδα του ΔΝΤ, των spreads και των φοροεισπρακτικών μέτρων που κατακλύζουν την ενημέρωσή μας καθημερινά, υπάρχει και μια άλλη, που ζει και κινείται στους ρυθμούς που είχαμε συνηθίσει παλαιότερα. Βλέπετε η επικαιρότητα πολλές φορές διαμορφώνεται κατά κάποιο τρόπο τεχνητά. Ναι, μπορεί η οικονομία της χώρας να βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση των τελευταίων δεκαετιών, όμως αυτό δεν είναι το μοναδικό πράγμα που «τρέχει» γύρω μας.
Εάν λοιπόν κανείς έμπαινε στη διαδικασία να αναζητήσει αυτόν τον «εναλλακτικό» πρωταγωνιστή του μήνα που μας πέρασε, τότε λογικά δεν θα δυσκολευόταν να τον εντοπίσει. Η κίνηση του μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμου να πρωτοστατήσει στην τελετή αφής της φλόγας των Special Olympics στις Φέρες του νομού Έβρου, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, ακόμα και μέσα στους εκκλησιαστικούς κύκλους.
Ως γνωστόν, οι Ολυμπιακοί αγώνες απαγορεύτηκαν από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο (μετέπειτα άγιο της εκκλησίας) με σχετικό διάταγμα που εκδόθηκε το 393. Επίσης αξίζει να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με το χριστιανικό κανονισμό, απαγορευόταν η εξάσκηση κάθε μορφής πυρολατρείας, μιας και παρέπεμπε σε προγενέστερες λατρείες. Και η αφή της «φλόγας», μέσω των επικλήσεων στον Δία και τον Απόλλωνα που πραγματοποιείται στην Ολυμπία κάθε τέσσερα χρόνια, εντάσσεται σαφέστατα μέσα σε αυτά τα πλαίσια.
Λίγες ημέρες αργότερα –και συγκεκριμένα στις 11 Σεπτεμβρίου-, ο μητροπολίτης Άνθιμος θέλησε να απαντήσει στους επικριτές του μέσα από συνέντευξη που παραχώρησε στο πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων, romfea.gr. Όμως στην προσπάθειά του να υπεραμυνθεί των πρόσφατων ενεργειών του (γεγονός που μπορεί να δεχθεί ή να απορρίψει κανείς, ανάλογα με τις πεποιθήσεις του), υπέπεσε και μάλιστα δις, σε ένα σφάλμα που δεν αρμόζει σε έναν εκκλησιαστικό ηγέτη, θαυμαστή κατά τα άλλα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Αναφέρει λοιπόν χαρακτηριστικά ο μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως: «… διότι μιλούσα με όλους και με τον Νομάρχη και τους Δημάρχους της περιοχής, την συμβολή της Εκκλησίας τους είπα, ότι μην ξεχνάτε ότι αυτά τα παιδιά και μιλάμε για παιδιά που έχουν νοητική στέρηση, στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο ρίχνονταν στο Καιάδα.» Και λίγο πιο κάτω: «Κλείνοντας, θέλω να σας πω κ. Πολυγένη, ότι εδώ έσβησε το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, γιατί αυτά τα παιδιά δεν τα σεβάστηκε το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και τα πετούσε στον Καιάδα. Εδώ όμως δόθηκε η αξία αυτών των παιδιών, μια αξία που του προσδόθηκε από το Ευαγγέλιο και από τα κείμενα των πατέρων της Ανατολής!»
Όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις στο σπηλαιοβάραθρο του Καιάδα, που βρίσκεται στο σημερινό χωριό Τρύπη Λακωνίας, έχουν καταρρίψει δια παντός τον μύθο της ρίψης των βρεφών που έχει ριζώσει εδώ και αιώνες –άγνωστο το πώς- στην ελληνική συνείδηση.
Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε προ δύο ετών (και η οποία δεν είναι δύσκολο να εντοπιστεί στο διαδίκτυο), ο κ. Θεόδωρος Πίτσιος, πρόεδρος του Ανθρωπολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Αθηνών και ένας εκ των υπευθύνων της έρευνας, τόνισε: «Σύμφωνα με την παράδοση, οι Λακεδαιμόνιοι έριχναν στον Καιάδα τους καταδικασμένους σε θάνατο κακούργους, τους αιχμαλώτους πολέμου και τα ασθενικά βρέφη. Η μέχρι σήμερα ερευνητική προσπάθεια στο γνωστό ως Καιάδας, σπηλαιοβάραθρο της Τρύπης δεν μπόρεσε να τεκμηριώσει την παρουσία οστών βρεφών ή μικρών παιδιών, ενώ έχει εντοπίσει στο εσωτερικό του μεγάλο αριθμό σκελετικών ευρημάτων, τα οποία ανήκουν κατά κύριο λόγο σε άνδρες βιολογικής ηλικίας 18-35 ετών.
Έτσι, σύμφωνα με τον καθηγητή Αρχαιολογίας κ. Π. Θέμελη, το σπηλαιοβάραθρο της Τρύπης πρέπει να χρησιμοποιήθηκε από τους Σπαρτιάτες, κυρίως, στη διάρκεια των μεσσηνιακών πολέμων (8ος-5ος αι. π.Χ.) για τον “καταποντισμό” των εχθρών τους ή και κοινών καταδίκων».
Τα τελικά πορίσματα της διεπιστημονικής έρευνας παρουσιάστηκαν σε συμπόσιο που διοργανώθηκε τον Μάιο του 2005 στη Σπάρτη, ενώ τα πρακτικά κυκλοφόρησαν υπό τον τίτλο «Καιάδας, από το μύθο στην ιστορία» (Ανθρωπολογικές εκδόσεις, 2008). Τουλάχιστον από την όλη ιστορία φαίνεται πως ο αρχαίος κόσμος δεν εξέρχεται ως «δαρμένος». Για την άλλη λέξη της γνωστής παροιμίας δεν ξέρουμε…