Ελληνικές Πυραμίδες! Που βρίσκονται; Γιατί και πότε κατασκευάστηκαν; Απαντά ο καθηγητής παν. Αιγαίου κ. Ι. Λυριτζής.

Μηνάς Παπαγεωργίου: Κύριε Λυριτζή, μιλήστε μας καταρχήν για την εργασία σας με τις πυραμίδες. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ασχοληθείτε με αυτά τα αρχαία αινιγματικά κτίσματα;
Ιωάννης Λυριτζής: Το 1991 επισκέφτηκα για πρώτη φορά τα δυο πυραμιδοειδή, στο Λιγουριό και στο Ελληνικό 'Aργους.
Με διέγειρε το γεγονός της αμφίβολης ηλικίας τους, αλλά και η ιδιαίτερη και όντως αινιγματική, όπως το θέτετε, κατασκευή τους. Με προκάλεσε, θα μπορούσα να πω, το όλο θέμα και με προβλημάτισε αν θα μπορούσε να αναπτυχθεί κάποια φυσική μεθοδολογία προσδιορισμού της ηλικίας ή του χρόνου κατασκευής τους.

Μ. Π.: Πυραμίδες ή πυραμιδοειδή; Τι ακριβώς αποτελούν τελικά τα εν λόγω κτίσματα, όπως για παράδειγμα αυτό που βρίσκεται στην περιοχή Ελληνικό της Αργολίδας; Και ποια ήταν η χρησιμότητά τους;
Ι.Λ.: Για να ακριβολογώ πυραμιδοειδή, αφού η πυραμίδα απαιτεί την ύπαρξη κορυφής! Το σχήμα τους δεν προσδίδει την απαιτούμενη στατική (μεγάλο ύψος σε σχέση με την τετράγωνη πλευρά της βάσης), ώστε να υποθέσουμε ότι υπήρχε κορυφή. Εντούτοις, θα μπορούσε να υπήρχε κόλουρος (υπάρχουν ενδείξεις με εγκοπές στο ανώτερο μέρος της κατασκευής στο Ελληνικό, που θα μπορούσαν όμως να έγιναν σε μεταγενέστερα) ή να συνέχιζε η κατασκευή με πλινθοδομή.
Όλα αυτά πάντως είναι εικασίες, δεν υπάρχει αρκετό υλικό λαξευμένων ογκόλιθων στον άμεσα περιβάλλοντα χώρο, ώστε να μπορούμε με βεβαιότητα να αποφανθούμε για το ακριβές σχήμα τους.
Σε ό,τι αφορά τώρα τη χρήση τους... και εδώ ουδείς γνωρίζει!
Επειδή χρησιμοποιήθηκαν διαδοχικά από ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμικών φάσεων, έχουν επέλθει επισκευές, συμπληρώσεις κ.ά. Αλλά και τα ευρήματα από τις πρώτες ανασκαφές του 1901 και 1937 από τους Αμερικάνους δεν έφεραν στο φως κάτι ξεχωριστό, που να αποδεικνύει ότι χρησιμοποιούνταν για ένα συγκεκριμένο σκοπό! Βρέθηκε για παράδειγμα προϊστορική (πρωτοελλαδική), κλασσική, ελληνιστική, ρωμαϊκή και πρωτοχριστιανική κεραμική, λυχνίες (εντός και πέριξ), ένα νόμισμα του 4ου αι. π.Χ., στάχτη, πιθάρια με μολύβδινους ήλιους και ένα νεολιθικό λίθινο εργαλείο.
Τα συγκεκριμένα ευρήματα βρέθηκαν κυρίως από τις ανασκαφές των Αμερικανών, αλλά και από το πρόγραμμα που χρηματοδοτήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Σήμερα, όλα βρίσκονται στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ναυπλίου.
Θεωρώ επιπόλαιη παρ' όλα αυτά την άποψη ότι πρόκειται για πύργους μετάδοσης σημάτων (φρυκτωρίες) ή για οχυρωματικά κάστρα (δεν υπάρχουν παράλληλα) και δεν πείθομαι, γιατί αν ήταν έτσι, για ποιό λόγο τους δόθηκε αυτό το ιδιαίτερα δύσκολο σχήμα, όταν μάλιστα την ίδια περίοδο βρίθουν οι ορθογώνιες κατασκευές ή και οι κυκλικές ακόμη, αλλά όχι οι πυραμιδοειδείς;
Να υπογραμμίσω ότι για πυραμοειδή κάνουν λόγο και άλλοι ξένοι περιηγητές, μιλώντας για τα κτίσματα στη Λακωνία, στο ’στρος Κυνουρίας και στη Συκιώνα. Δεν είναι περίεργο που όλα συγκεντρώνονται στην Πελοπόννησο;

Μ.Π.: Γνωρίζουμε ότι ήσασταν ο πρώτος που προσπάθησε να χρονολογήσει την πυραμίδα του Ελληνικού με τη μέθοδο της θερμοφωταύγειας. Πείτε μας δυο λόγια γι' αυτή τη διαδικασία χρονολόγησης.
Ι.Λ.: Βασίζεται στο φυσικό φαινόμενο ότι η επιφάνεια των ογκόλιθων από ασβεστόλιθο ή μάρμαρο ή γρανίτη ή ψαμμίτη (που αποτελούνται από ορυκτά κρυστάλλων), όταν εκτεθεί στο ηλιακό φως για μερικά λεπτά έως μερικές ώρες -ανάλογα με το είδος του ορυκτού-, ο συσσωρευμένος αριθμός των ηλεκτρονίων σε κάποια σημεία ή σημειακές ατέλειες του κρυσταλλικού πλέγματος του ορυκτού (π.χ ασβεστίτης, χαλαζίας, άστριος) εξέρχεται από αυτές τις καλούμενες ηλεκτρονικές παγίδες.
Επομένως, οι παγίδες αυτές μένουν άδειες και συνεχίζουν έτσι όσο διαρκεί ο φωτισμός από τον ήλιο. Όταν δεν «τα βλέπει» πια το ηλιακό φως, τότε αρχίζουν ξανά να γεμίζουν με ηλεκτρόνια διαρκώς ακόμα και μέχρι τις μέρες μας. Το φως δεν τα «βλέπει», όταν σκεπασθούν από άλλο ογκόλιθο ή από ίζημα.
Η συσσώρευση ηλεκτρονίων, λοιπόν, γίνεται από τον ιονισμό των ατόμων στον κρύσταλλο και από τις ακτινοβολίες που υπάρχουν στο περιβάλλον και στο ίδιο το πέτρωμα. Ως εκ τούτου, η διαίρεση της ολικής δόσης από το φορτίο των ηλεκτρονίων με την ετήσια δόση δίνει το χρόνο που πέρασε από τη στιγμή που τη δεδομένη επιφάνεια έπαψε να τη «βλέπει» ο ήλιος.
Φυσικά, απαιτούνται αρκετές δοκιμαστικές μετρήσεις και κριτήρια, για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια στη χρονολόγηση, αλλά αυτές είναι μάλλον λεπτομέρειες που δεν αφορούν το μη-εξειδικευμένο αναγνωστικό κοινό.
Στη συνέχεια, η επεξεργασία πραγματοποιείται στο εργαστήριο σε συνθήκες σκοτεινού θαλάμου, λαμβάνοντας ένα μικρό τμήμα του ογκόλιθου που να περιέχει την εσωτερική επιφάνεια και από σημείο που είναι έτοιμο προς αποκόλληση ή μη ορατό, για να αποφευχθεί η καταστροφή του μνημείου.
Όσον αφορά τώρα τη χρονολόγηση που λήφθηκε και για τα δυο πυραμοειδή κτίσματα, αυτή ήταν πιο πρώιμη της αρχαιολογικής εκτίμησης. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα τεκμηριώθηκε και δημοσιεύτηκε, όπως γνωρίζετε, σε διεθνή περιοδικά με ανώνυμους κριτές και υψηλό impact factor στο ICI.
Θεωρώ ότι μερικά αρχαιολογικά θέματα που «προκαλούν» την κρατούσα αρχαιολογική άποψη πρέπει να επιλύονται με διεπιστημονική επιτροπή που θα ορίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, και όχι να εφαρμόζεται φανατικά μιαν άλλη «ιερά εξέταση» που δεν έχει καμιά θέση στην εποχή μας...

Μ.Π.: Πράγματι, η μέθοδος είναι αρκετά πολύπλοκη. Αλλά μιας και επιστρέφετε στο θέμα της χρονολόγησης... στους ερευνητές που ασχολούνται με το ζήτημα έχει κυριαρχήσει η άποψη ότι η χρονολόγηση που πραγματοποιήθηκε αργότερα με πρωτοβουλία του κράτους βασίστηκε σε άλλα δεδομένα, όπως για παράδειγμα στη χρονολόγηση των αντικειμένων που βρέθηκαν μέσα στο κτίσμα!
Ποια είναι η αλήθεια γύρω από αυτή την υπόθεση;
Ι.Λ.: Απ' ότι γνωρίζω δεν υπάρχει δημοσίευση σε διεθνές καταξιωμένο επιστημονικό περιοδικό (με κριτές), μετά τη δημοσίευση του Wiegand και του Lord και της ομάδος του, που να τεκμηριώνει την αδιαμφισβήτητη χρονολόγησή τους.
Η παρουσία κεραμικών και άλλων τέχνεργων στο εσωτερικό ή στα πέριξ των κτισμάτων δεν αποτελεί την αναγκαία συνθήκη για τη χρονολόγησή τους!
Κατασκευές με δόμηση ικανή να αντέχει στο χρόνο και να είναι ανθεκτική σε κλιματολογικά και σεισμικά φαινόμενα χρησιμοποιούνται συνεχώς από μεταγενέστερες γενιές.
Επιπλέον, στους Ελληνιστικούς Χρόνους, που παρατηρείται μεταστροφή στους πρώτους Έλληνες-Ήρωες, συνήθιζαν να κατασκευάζουν τις πόλεις τους επί των μυθικών τόπων των «προγόνων τους».
Όπως και να έχει, η χρονολόγηση κεραμικών αντικειμένων από το Λιγουριό και το Ελληνικό με θερμοφωταύγεια έδειξε πάλι ότι πρόκειται για αντικείμενα προϊστορικής εποχής!
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι τα πυραμιδοειδή δημιουργήθηκαν τότε, όμως αν λάβουμε υπόψη και τις χρονολογήσεις των πετρωμάτων κατασκευής με βάση τη φωταύγεια, ενισχύεται η άποψη περί του πρώιμου χρόνου κατασκευής τους, τουλάχιστον για τη βάση τους (περί τα 1-2 μέτρα από το έδαφος).

Μ.Π.: Τι πιστεύετε πως πρέπει να γίνει στο άμεσο μέλλον σχετικά με τις ελληνικές πυραμίδες; Πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και για ποιό λόγο σήμερα παραμένουν «αφύλαχτες» στη φθορά του χρόνου;
Ι.Λ.: Η απάντηση εδώ πρέπει να δοθεί από τους θεματοφύλακες της πολιτιστικής κληρονομιάς, δηλαδή από το Υπουργείο Πολιτισμού και από τις υπηρεσίες αρχαιοτήτων.
Όταν ξεκίνησα την έρευνα, ήταν εντελώς αφύλαχτες μέσα στην άγρια βλάστηση και γύρω υπήρχαν, αιγοπρόβατα, βάτα..., ενώ ορισμένοι ογκόλιθοι είχαν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή εκκλησιών.
Μετά τα πρώτα αποτελέσματα και με τη βοήθεια τοπικών δημοτικών φορέων κάπως προστατεύτηκε ο χώρος, περιφράχτηκε και φωτίστηκε.
Από ότι γνωρίζω, σήμερα αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο. ’ποψή μου είναι ότι θα πρέπει να εκδοθεί ένα ενημερωτικό φυλλάδιο σε αρκετές γλώσσες που να περιλαμβάνει όλα τα ευρήματα.
Σεβαστές οι διαφωνίες αλλά επικίνδυνος ο φανατισμός και η απόλυτη γνώμη, όταν μάλιστα δεν τεκμηριώνεται επαρκώς!
Ας μην ξεχνούμε ότι η επανάσταση στην αρχαιολογία έγινε με την εφαρμογή της μεθόδου ραδιοχρονολόγησης με ραδιοάνθρακα μετά τη δεκαετία του 1950, για την οποία ο εμπνευστής της Libby έλαβε το βραβείο Νόμπελ στη Χημεία το 1960.

Μ.Π.: Επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω κάπου αλλού τώρα...
Προ διετίας η εξερευνητική ομάδα Πυθέας (explorers.gr) επισκέφτηκε τη Βοσνία, προσπαθώντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο σχετικά με το θέμα των «περίφημων» πυραμίδων της πόλης Βίσοκο που μόλις είχε προκύψει.
Τελικά, το πόρισμά της ήταν πως μάλλον πρόκειται για μια καλοστημένη απάτη. Η θέση της επιστημονικής κοινότητας δύο χρόνια μετά ποια είναι;

Ι.Λ.: Καθόλου διαφορετική από αυτή που ήδη εκφράσατε, πρόκειται σαφώς για απάτη. Το ίδιο συνέβη και με το όρος Ταΰγετος στη Λακωνία. Ό,τι έχει κωνικό σχήμα δεν σημαίνει ότι είναι και ανθρώπινο κατασκεύασμα.
’λλωστε ετυμολογικά οι αρχαίοι Έλληνες ακριβολογούσαν, αποδίδοντας ονόματα σε έννοιες, αντικείμενα και στη φύση (π.χ Λακωνία = λάς + κώνος= κωνικός λίθος).
Θεωρώ ότι υπερ-εθνικιστικοί κύκλοι ενισχύουν αυτές τις απόψεις, για να δώσουν την εντύπωση πως ο τόπος τους αποτελεί την πρώτη κοιτίδα όλων των πολιτισμών του κόσμου. ’λλοι καπηλεύονται την ιστορία (Σκόπια) και άλλοι φανατίζονται με την «άρεια» φυλή τους.

Μ.Π.: Υπάρχουν όμως πυραμίδες παντού στον κόσμο, άλλες άγνωστες και άλλες ανεξερεύνητες (mystery τ.21). Γνωστές εδώ και αρκετές δεκαετίες στους κύκλους των ερευνητών του μυστηρίου είναι αυτές στην περιφέρεια Shaanxi στην Κίνα - η περίφημη Λευκή Πυραμίδα. Τι γνωρίζετε για αυτές;
Ι.Λ.: Δεν είναι εύκολη η απάντηση. Ίσως η μόνη γεωγραφική περιοχή χωρίς πυραμίδες (ακόμη) είναι η Αυστραλία και η Ανταρκτική.
Κυρίως κατασκευάζονταν για λατρευτικούς λόγους, αστρονομικές παρατηρήσεις και συνδέονταν με ουράνια σώματα και μεταφυσικές αντιλήψεις.
Δεν γνωρίζω όμως κάτι περισσότερο για αυτή στην Κίνα, λυπάμαι.

Μ.Π.: Σχετικά τώρα με τις αιγυπτιακές πυραμίδες. Στο πολύ απλό ερώτημα «ποιος, πότε και για ποιο λόγο κατασκεύασε τις πυραμίδες στην Αίγυπτο» τι θα απαντούσατε; Θα γνωρίζετε, φαντάζομαι, τις ποικίλες εναλλακτικές θεωρίες που υπάρχουν εδώ και δεκαετίες, βασισμένες σε πλείστα επιχειρήματα. Πού σταματάει όμως η λογική και πού ξεκινά ο μύθος;
Ι.Λ.: Αποτελούν, κατά την κρατούσα αντίληψη της αρχαιότητας, κατ' εξοχήν κτήρια που αντιπροσωπεύουν ταφικά μνημεία και εκφράζουν την πίστη των λαών της Αιγύπτου (αλλά και της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου) και της εγγύς Ανατολής, ως μέσα μετάβασης από την εφήμερη στην αιώνια ζωή του αιώνιου φωτός. Όπου μέσα από το σκοτεινό θάλαμο των εντοπισμένων (π.χ τυφλών δωματίων) ή και ανεξερεύνητων ακόμη θαλάμων, η ζωή θα βλαστήσει και η ψυχή που οδεύει προς το φως (ήλιος, λαμπερά αστέρια) θα καρπωθεί το φως - μια ανά-γέννηση, το πέρασμα από τη θύρα του θανάτου στην αιωνιότητα.

Μ.Π.: Παρατηρώ ότι κρατάτε μια «ήπια» στάση απέναντι σε κάθε αναφορά περί εναλλακτικής αρχαιολογίας... Κι όμως, κάποιες νεότερες θεωρίες θέλουν οι πυραμίδες της νότιας Αμερικής αλλά και τα βαβυλωνιακά ζιγκουράτ να λειτουργούσαν κάποτε ως αστρικές πύλες (Statgates), σαν κόμβοι επαφής δηλαδή ανθρώπων και θεών (εξωγήινοι;)
Πιστεύετε πως υπάρχει κάποια αρχαιολογική ένδειξη για μια τέτοια θεωρία;
Ι.Λ.: Δεν υπάρχει! Όμως, ότι έχει κάποια αστρονομική σύνδεση η κατασκευή τους δεν αμφισβητείται πλέον.

Μ.Π.: Καλώς! Ας επιστρέψουμε στη χώρα μας... Ποιες οι νεότερες και πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις στον ελλαδικό χώρο που σχετίζονται με την προϊστορική περίοδο; Ανατρέπουν έως τώρα δεδομένα και αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
Ι.Λ.: Νομίζω πως πρόκειται για την επιβεβαίωση της συνεχούς κατοίκησης του ελλαδικού χώρου με την τεκμηριωμένη απόδειξη της Μεσολιθικής Περιόδου (περίπου 7000 - 12000 π.Χ.) από τα ευρήματα στην Ικαρία, Κύθνο, Γυούρα Αλοννήσου, Φράνγχθι Αργολίδας, Θεόπετρα Τρικάλων και Σαρακινό Κωπαΐδας.
Σημαντική είναι επίσης η ανακάλυψη για την ύπαρξη ναυσιπλοΐας που εξηγεί την ενδο-επικοινωνία του νησιώτικου χώρου με το Ιόνιο πέλαγος και τη Μικρά Ασία, με τη λήψη του «μαύρου χρυσού» της προϊστορίας, δηλαδή του οψιανού από τη Μήλο. Επιπροσθέτως, εντυπωσιακή είναι και η επιβεβαίωση της πρώιμης χρονολογίας για την πλίνια έκρηξη της Θήρας το 1628 π.Χ.

Μ.Π.: Εκτός από τις μυστηριώδεις ελληνικές πυραμίδες, υπάρχουν άλλα αρχαία «ασυνήθιστα» μνημεία που έως σήμερα δεν γνωρίζουμε το λόγο κατασκευής τους;
Ι.Λ.: Δεν μπορώ να γνωρίζω τι εννοείται ασυνήθιστα, αλλά υπάρχουν ακόμη δυσερμήνευτα «αρχιτεκτονικά στοιχεία» σε γνωστά μνημεία. Κυρίως για εκείνα που δεν υπάρχουν γραπτές πηγές ή δεν αναφέρονται από αρχαίες πηγές.
Θα μπορούσα να αναφέρω για παράδειγμα το θόλο των Δελφών, την κλίση των κιόνων του Παρθενώνα, το βωμό (;) στο ναό της Ζαγοράς ’νδρου, τον προσανατολισμός του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, την ανέγερση μαντείων σε ορισμένες τοποθεσίες (Ελλάδα, Αίγυπτο, Μ. Ασία, Ιταλία). Σίγουρα, υπάρχουν κι άλλα.

Μ.Π.: Πιστεύετε ότι οι ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά στοιχεία για την ανακάλυψη πόλεων ή άλλων αρχαιολογικών ευρημάτων; Αν ναι, υπάρχουν τέτοια παραδείγματα από το πολύ πρόσφατο παρελθόν;
Ι.Λ.: Η απάντηση είναι και βέβαια ναι! Δείτε τον Σλήμαν, τον Εβανς και την αποκάλυψη των Μυκηνών, της Τροίας (Τρωικός Πόλεμος) και της μινωικής Κρήτης (Θησέας, Μινώταυρος).

Μ.Π.: Κατά πόσο πιστεύετε πως η ελληνική μυθολογία είναι μυθιστορία; Μήπως δηλαδή πίσω από τα ονόματα και τις περιπέτειες των ολύμπιων κρύβονται βασιλιάδες, ήρωες και αληθινά γεγονότα;
Ι.Λ.: Η ελληνική μυθολογία είναι από τα καλύτερα εκπαιδευτικά «παραμύθια» του κόσμου. Το πιστεύω. Όμως, θεωρώ ότι πίσω από το μύθο κρύβονται πραγματικά γεγονότα και μια ιδιαίτερη σοφία.
Γεωφυσικά, κλιματολογικά, μετεωρολογικά φαινόμενα σε έντονη εμφάνιση σίγουρα κέντρισαν το ενδιαφέρον των αρχαίων και προϊστορικών κοινωνιών, ώστε οι μυθικοί κατακλυσμοί να αντιστοιχούν πράγματι σε μεγάλες πλημμύρες. Η αρχαιογεωλογική και παλαιοκλιματολογική έρευνα στην Ελλάδα και αλλού έχουν τεκμηριωμένα εντοπίσει τέτοια «ακραία φαινόμενα».
Όσον αφορά τις θεότητες και τους ήρωες με τους άθλους τους, θεωρώ ότι αντιπροσωπεύουν φυσικές προσωποποιημένες δυνάμεις, το ζωδιακό κύκλο και ουράνια σώματα. Παρ' όλα αυτά δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς αυτό το πολύ ενδιαφέρον θέμα.
Η αρχαιοαστρονομία (mystery τ.22) τελευταία μπορεί να δώσει κάποιες απαντήσεις, αλλά και η συνδυασμένη διεπιστημονική συνεργασία αρχαιολόγων, αρχαιομετρών, γεωλόγων, αστρονόμων, γεωφυσικών και παλαιοκλιματολόγων.
Μια προσέγγιση αυτού του ζητήματος έχω παρουσιάσει (σε 2 δημοσιεύσεις μου) για το μυθικό κατακλυσμό στην Αργολίδα του Ινάχου όπου ο γιος του Φωρονέας επανέφερε την τάξη και την εύρυθμη κατάσταση στις κοινωνίες, κάτι που τοποθετείται γύρω στο 2800-2900 π.Χ.

Μ.Π.: Τέλος, μια ερώτηση που κάνουμε πάντα: έχετε βιώσει ποτέ κάποια παράδοξη εμπειρία; Μια δυσεξήγητη παραψυχική εμπειρία που θα θέλατε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μας;
Ι.Λ.: Παράδοξη εμπειρία θα μπορούσα να αποκαλέσω και μια εξ αποκαλύψεως αλήθεια, αν δεν πρόκειται για σύμπτωση φυσικών φαινομένων ή ψυχολογική υποβολή.
Πάντως, ό,τι βιώνεται δεν θεωρώ ότι μπορεί να περιγραφτεί ή να διδαχθεί. Απλά βιώνεται μέσα στο νόμο της σιγής και της σιωπής. Και όσοι νομίζουν ότι έχουν υποστεί αυτό που λέτε, τους προτρέπω να το μεταδίδουν φειδωλά και ταπεινά, σίγουρα όμως και πάντα αλληγορικά!
Το πραγματικό και το φανταστικό σε μερικές περιπτώσεις δεν είναι εύκολα διακριτά (βλέπε βιβλίο Ζ Πολιτεία του Πλάτωνα, αν δεν απατώμαι, ο μύθος του σπηλαίου).
Ας μην προτρέχουμε, λοιπόν, σε ερμηνείες, τυμπανοκρουσίες και ανεξέλεγκτη προβολή της εγωπάθειάς μας! Με παραψυχικά φαινόμενα ή όπως αλλιώς τα αποκαλούμε επιβάλλεται πλήρης σοβαρότητα και περισσότερη μελέτη...

Η Πυραμίδα στο Ελληνικό 'Aργους (Φωτογραφίες από το 15μερο
ταξίδι της Ομάδας Πυθέας και του Παράξενου Ταξιδιώτη σε ολόκληρη την Ελλάδα, το καλοκαίρι του 2008).

---

Ποιος είναι ο Ιωάννης Λυριτζής;
Ο Ιωάννης Λυριτζής είναι καθηγητής αρχαιομετρίας στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, ιδρυτής και διευθυντής του εργαστηρίου αρχαιομετρίας στη Ρόδο με ερευνητικό, εκπαιδευτικό και συγγραφικό έργο στα διεπιστημονικά πεδία των φυσικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 190 επιστημονικές εργασίες, 8 διδακτικά βιβλία και μονογραφίες και 11 επιμέλειες συλλογικών τόμων. Είναι ιδρυτής και διευθυντής έκδοσης του διεθνούς περιοδικού Mediterranean Archaeology and Archaeometry. Επιπλέον, είναι διδάκτωρ φυσικής στο πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Επιστημών Γραμμάτων και Καλών Τεχνών της Dijon, στη Γαλλία. Επίσης, έχει εργαστεί στο Υπουργείο Πολιτισμού και στην Ακαδημία Αθηνών και ως επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο Bordeaux III.
Στις πρωτότυπες ερευνητικές του δραστηριότητες περιλαμβάνεται η ανάπτυξη δύο μεθόδων χρονολόγησης αρχαιολογικών υλικών, με φωταύγεια σε μεγαλιθικά κτίρια και με πυρηνική ανάλυση στην ενυδάτωση οψιανών εργαλείων. Το έργο του αναφέρεται στα διεθνή citation indices και τα τωρινά του ερευνητικά ενδιαφέροντα εστιάζουν στην πυρηνική χρονολόγηση διαφόρων αρχαιολογικών υλικών, στην αρχαιοαστρονομία, στη γεωφυσική και στις φυσικές μεθόδους ανάλυσης αρχαιολογικών υλικών.