Η εκδήλωση στη Νομική (26/11/2012) και τα συμπεράσματά μου






Τη Δευτέρα 26 Νοεμβρίου του 2012 πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του πρώτου ορόφου της Νομικής σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών μια εκδήλωση με κεντρικό θέμα "Ο Νεοναζιστικός παγανισμός και η Ορθόδοξη εκκλησία". Την οργάνωση ανέλαβε ο εκδοτικός οίκος Άρτος Ζωής και το ΠΜΣ Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημ. Διοίκησης του ΕΚΠΑ. Ομιλητές ήταν οι: μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος, ο ιερέας Βασίλειος Θερμός, θεολόγος και ψυχίατρος, ο κ. Σταύρος Γιαγκάζογλου, θεολόγος και σύμβουλος του υπ. Παιδείας και ο κ. Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος Δ.Σ του ιδρύματος "Άρτος Ζωής".

Ομολογώ πως ο ίδιος ο τίτλος της συγκεκριμένης εκδήλωσης αποτέλεσε από μόνος του την κύρια αιτία που με ώθησε να κατέβω στο κέντρο και να ακούσω με μεγάλη προσοχή τα όσα είχαν να πουν οι ομιλητές. Ήταν άλλωστε και το άρθρο του κ. Ζουμπουλάκη στην "Καθημερινή" λίγες εβδομάδες νωρίτερα που με είχε προϊδεάσει κατάλληλα για τα όσα θα άκουγα. Συγκεκριμένα αυτό που περίμενα να παρακολουθήσω (γι'αυτό και θεώρησα τη συγκεκριμένη εκδήλωση μεγάλης σημασίας), ήταν η χάραξη μιας νέας στρατηγικής της ορθόδοξης εκκλησίας σε ότι αφορά την τακτική της απέναντι στην  Ελληνική Εθνική Θρησκεία. Όμως τελικά οι υποψίες μου διαψεύστηκαν. Και εξηγούμαι:

Ο πρώτος ομιλητής ήταν ο μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος. Επέλεξε να σταθεί στην κρίση του πνεύματος των Ελλήνων (απόρροια της οποίας είναι η άνοδος του φασισμού) και έκανε λόγο για μια ανάγκη στροφής σε μια παιδεία που θα συνδυάζει το κλασσικό πνεύμα και το ευαγγέλιο (βέβαια δεν μίλησε για τις προηγούμενες απόπειρες "στροφής" σε μια τέτοιου είδους ελληνοχριστιανική παιδεία - βλ. Μεγάλη ιδέα, άνοδος εθνικισμού και Χούντα)! Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του αποτέλεσαν "τσιτάτα" (quotes) αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων!

Ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη αποτέλεσε η ομιλία του θεολόγου και σύμβουλου του υπ.παιδείας κ. Γιακάζογλου, ο οποίος αφιέρωσε ένα 80% περίπου της ομιλίας του εξετάζοντας τις διαχρονικές σχέσεις του χριστιανισμού με τον ολοκληρωτισμό και το φασισμό. Στάθηκε ιδιαίτερα στην περίοδο της χούντας και τη φιλική στάση των ιεραρχών απέναντι στους στρατηγούς, ενώ εν συνεχεία ήρθε στο σήμερα θίγοντας το ζήτημα της σχέσης του πολιτικού εθνικισμού και του θρησκευτικού (χριστιανικού) φονταμενταλισμού. Για τον Παγανισμό έκανε ελάχιστες αναφορές προς το τέλος της ομιλίας του, κάνοντας λόγο αόριστα για "έναν νεοναζιστικό παγανισμό που εμφανίστηκε σε όλη την Ευρώπη από τις αρχές της δεκαετίας του 80 και εξής".

Ο τρίτος ομιλητής ήταν ο ιερέας Βασίλειος Θερμός. Αφιέρωσε όλη του την ομιλία πραγματοποιώντας μια εξαίσια ψυχανάλυση του τρόπου σκέψης ενός ναζιστή, ενώ στο τέλος παραδέχτηκε πως η κινητήρια δύναμη της Χρυσής Αυγής δεν είναι άλλη από το χριστεπώνυμο πλήθος.

Η τοποθέτηση του τέταρτου ομιλητή του πάνελ, του  κ. Ζουμπουλάκη, φάνηκε να είναι η μόνη που δικαιολόγησε απόλυτα τον τίτλο της εκδήλωσης. Για να εισάγει το κοινό στα όσα ήθελε να επικοινωνήσει, ανέγνωσε αρχικά ορισμένους υβριστικούς αντιχριστιανικούς στίχους τραγουδιού συγκροτήματος στο οποίο ανήκει ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής, Γιώργος Γερμενής.
Η αλήθεια είναι όμως ότι δεν κατάφερε να γίνει κατανοητή τη σχέση του παγανισμού με τον ναζισμό, αφού ο όρος "παγανισμός" ουδέποτε τοποθετήθηκε σε ένα σαφές πλαίσιο από τον ομιλητή. Αντιθέτως ως ετυμολογία της φράσης "παγανισμός" χρησιμοποιήθηκαν οι φράσεις "συνώνυμο της βίας", "λατρεία του τόπου", "λατρεία του αίματος" και άλλα παρόμοια, επιεικώς ανιστόρητα ( που προκαλούν αρκετά ερωτηματικά), ιδίως για έναν άνθρωπο του πνεύματος όπως ο κ. Ζουμπουλάκης που διαθέτει ευρύτητα γνώσεων.
Στη συνέχεια ούτε ο πρόεδρος του Δ.Σ του "Άρτου Ζωής" δεν κατάφερε να... ξεφύγει από το κεντρικό -όπως αποδείχτηκε- θέμα της εκδήλωσης, αναφερόμενος στην " ανάγκη αναθεώρησης της στάσης της εκκλησίας απέναντι στην πολιτική", ζητώντας παράλληλα από την κεντρική διοίκηση της ιεραρχίας να πάρει μια ξεκάθαρη θέση απέναντι στο φαινόμενο "Χρυσή Αυγή".

Συμπερασματικά

Συνοψίζοντας τα της συγκεκριμένης εκδήλωσης, ο γράφων δεν έχει παρά να θέσει ένα ουσιαστικό ερώτημα το οποίο περιλαμβάνει τρεις πιθανές απαντήσεις:


1) Να αναδείξουν τις ενδοεκκλησιαστικές κόντρες σχετικά με το φλερτ αρκετών ιεραρχών της εκκλησίας της Ελλάδας και της Χρυσής Αυγής;

2) Να διαχωρίσουν τη στάση της εκκλησίας από τις πρακτικές της Χρυσής Αυγής, "ξορκίζοντας" παράλληλα τις αντεθνικές θέσεις αρκετών ιεραρχών της πρώτης σε περιόδους όπως η κατοχή ή η Χούντα;

3) Να προσπαθήσουν να ταυτίσουν τεχνηέντως τον Παγανισμό με την Χρυσή Αυγή, "φορτώνοντας" στους αρχαιόθρησκους τις ρίζες του φασισμού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα;

Ίσως να ισχύουν και τα τρία μαζί.
Παρακολουθώντας την εκδήλωση τα τελικά μου συμπεράσματα είναι τα εξής: Για τους δικούς του λόγους ο κ. Ζουμπουλάκης έχει αποφασίσει να σηκώσει τελευταία (με αφορμή την άνοδο της Χρυσής Αυγής) το "λάβαρο" της  σύνδεσης του Παγανισμού και του φασισμού, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα τα κείμενα μιας χούφτας μελών της Χρυσής Αυγής από τη δεκαετία του 80', αδιαφορώντας για το... χριστιανικό προφίλ μέσω του οποίου έχει ανεβάσει κατακόρυφα τα ποσοστά της τα τελευταία χρόνια αλλά και τη συνεργασία της με ορθόδοξους ιεράρχες. Τα επιχειρήματα που προσπάθησε να αναδείξει αποδείχτηκαν έωλα, από τη στιγμή που δεν κατάφερε καν να παρουσιάσει έναν ακαδημαϊκώς αποδεκτό ορισμό του παγανισμού, επιχειρώντας να τον συνδέσει με τη "φιλοσοφία" οργανώσεων τύπου 3ου Ράϊχ ή Χρυσής Αυγής.
Αντιλαμβανόμενοι το "κενό" αυτό, οι υπόλοιποι τρεις συνομιλητές του προτίμησαν να στρέψουν το ζήτημα στην ιστορική πραγματικότητα και στη διαχρονική σχέση φασιστικών και ολοκληρωτικών συμπεριφορών με την εκκλησία.
Αποκορύφωμα όλων των παραπάνω ήταν η σύντομη τοποθέτηση του γενικού γραμματέα θρησκευμάτων, κ. Γιώργου Καλαντζή, ο οποίος υποστήριξε πως κεντρικός πυλώνας της ιδεολογίας της Χρυσής Αυγής και των Ναζί είναι ο αντισημιτισμός. Ξέχασε βέβαια να αναφέρει ότι οι ρίζες του αντισημιτισμού στην νεότερη Ευρώπη εντοπίζονται στους συντηρητικούς χριστιανούς αντεπαναστάτες του 18ου και 19ου αιώνα που στέκονταν απέναντι σε Διαφωτιστές και Ιακωβίνους...

Ένα πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο ιστορίας φαίνεται πως είναι έτοιμο να ανοίξει στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας. Ή μήπως θα κλείσει κακήν κακώς πριν καλά καλά διαβάσουμε την πρώτη του σελίδα;


Υ.Γ Κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων του κοινού ανέβηκε στο βήμα ο συγγραφέας Βλάσης Ρασσιάς ο οποίος αφού έδωσε συγχαρητήρια στους ομιλητές για τις αντιφασιστικές θέσεις που ανέπτυξαν, διερωτήθηκε δικαίως τι θέση είχε ο παγανισμός στον τίτλο της εκδήλωσης, αφού οι ομιλίες που ακούστηκαν αφορούσαν μάλλον... εσωτερικά ζητήματα της ορθόδοξης εκκλησίας! (βλ. τη φωτό του άρθρου). Δείτε σε βίντεο αυτή την παρέμβαση πατώντας εδώ.

Μηνάς Παπαγεωργίου (meta-journalist), 26/11/2012