Συνέντευξη με το βουλευτή του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ κ. Γιάννη Δραγασάκη για την Άμεση Δημοκρατία

Τη Δευτέρα 14/11/2005 πέρασα το κατώφλι της Βουλής. Ο βουλευτής του Συνασπισμού Γιάννης Δραγασάκης με υποδέχτηκε στο γραφείο του. Η συζήτηση μας κράτησε 1,5 ώρα περίπου και ήταν άκρως ενδιαφέρουσα. Στόχος μας από εδώ και στο εξής θα είναι η προσέγγιση εκπροσώπων όλων των κομματικών παρατάξεων και η τοποθέτησή τους πάνω σε ένα ζήτημα που αφορά (και πρέπει να αφορά) όλους τους συνειδητούς πολίτες.

Με τον βουλευτή του Συνασπισμού κ. Γιάννη Δραγασάκη κατά τη διάρκεια της συνέντευξης.

1. Θα ήθελα να μας αναφέρετε ένα σύντομο βιογραφικό σας.
Είμαι κατ' επάγγελμα οικονομολόγος και είμαι βουλευτής Β Αθηνών 1996- 2000 και 2004 ως σήμερα. Ενώ είχα εκλεγεί και στο νομό Χανίων το 1989. Η σχέση μου με την πολιτική άρχισε από τα χρόνια του Γυμνασίου και είχαμε τότε να αντιμετωπίσουμε μια σειρά από περιορισμούς με μία εγκύκλιο που υπήρχε, τη λεγόμενη εγκύκλιο 1010 που απαγόρευε κάποια οργανωμένη δράση πλην των προσκόπων στα γυμνάσια.
Η βασική μου αντίληψη για την πολιτική είναι ότι αποτελεί λειτούργημα έκφραση των κοινωνικών συμφερόντων και βεβαίως των κοινωνικών ομάδων οι οποίες υποεκπροσωπούνται δεν έχουν φωνή είναι αντικείμενο ανισοτήτων αδικιών και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και μέσα στη βουλή.

2. Κατά πόσο λειτούργημα πιστεύετε ότι είναι ο θεσμός του βουλευτή;
Κατ' αρχή η πολιτική πρέπει να είναι λειτούργημα. Δεν μπορεί να είναι επάγγελμα από τη φύση της. Διότι δεν πουλάς κάποια υπηρεσία αλλά εκπροσωπείς συμφέροντα, ανάγκες και συμβάλλεις στη διαμόρφωση των όρων ύπαρξης της κοινωνίας. Από την άλλη πλευρά η λειτουργία της κοινωνίας με όρους εμπορεύματος επηρεάζει και την πολιτική. Επίσης ο γιγαντισμός ιδιωτικών συμφερόντων τα οποία όχι μόνο δρουν ανεξέλεγκτα αλλά προσπαθούν να διαβρώσουν καθετί το συλλογικό υποβιβάζει το ρόλο του κοινοβουλίου σε ένα ρόλο επικύρωσης αποφάσεων πολλές από της οποίες παίρνονται εκτός της βουλής. Όμως αυτός ΕΊΝΑΙ ένας ΑΓΏΝΑΣ. Δηλαδή σε όλα τα κόμματα υπάρχουν βουλευτές που κατανοούν ότι αυτή η κατάσταση διαβρώνει τελικά και απαξιώνει την ίδια τη δημοκρατία και επομένως είναι μια διαρκής προσπάθεια να μπορέσει κανείς αφενός μεν να αντισταθεί σε αυτά τα φαινόμενα της διάβρωσης και αφ εταίρου να βρει τρόπους όπου ξανά ο πολίτης έχει νόημα η συμμετοχή του στα κοινά. Και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να νιώσει ξανά δυνατός, πρέπει να νιώσει ότι μπορεί να επηρεάζει τα πράγματα. Η μη συμμετοχή είναι απόρροια μιας πεποίθησης που αποκτά ο πολίτης ότι η φωνή του δεν ακούγεται.

3. Είστε ευχαριστημένος σήμερα από τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος; Εάν εν τέλει υπάρχει ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα της διάδρασης μεταξύ του πολίτη και του βουλευτή.
Από αυτά που είπα ήδη προκύπτει ότι δεν είμαι ευχαριστημένος αλλά αυτό δεν είναι μια συναισθηματική κατάσταση αλλά πρέπει να δούμε ότι έχουν απέλθει ορισμένες αλλαγές οι οποίες παρεμβαίνουν κατ' αρχή στη σχέση του πολιτικού με τον πολίτη. Καταλυτικός εδώ είναι ο ρόλος των Μ.Μ.Ε Δηλαδή η κοινωνία διαμεσολαβείται με την πολιτική δια της τεθλασμένης. Ο πολίτης μαθαίνει για την πολιτική μέσω των ΜΜΕ , πολλές φορές η εικόνα είναι στρεβλή, και το σημαντικότερο όλων είναι ότι την ατζέντα των προβλημάτων (δλδ το τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο) καθορίζει πάλι αυτή η διαμεσολάβηση. Για παράδειγμα είμαστε στα μέσα Νοεμβρίου(η συνέντευξη έλαβε χώρα τον Νοέμβριο του 2005), είναι μια περίοδος που διαμορφώνεται ο προϋπολογισμός του επόμενου χρόνου, που καθορίζεται το πώς θα είναι τα εισοδήματα μας, η απασχόληση, η ανεργία μας η οικονομικοκοινωνική κατάσταση τον επόμενο χρόνο. Εάν κανείς ρίξει μια ματιά στα θέματα που συζητούνται στα ΜΜΕ θα διαπιστώσει πως αφορούν οτιδήποτε άλλο εκτός από τα παραπάνω. Αυτό λοιπόν περιπλέκει όπως είπα τα πράγματα διότι διαπερνά μέσα στην κοινωνία μια ασάφεια για το τι είναι πραγματικό τι είναι εικονικό, τι είναι ειλικρινές τι είναι σκοπιμότητα και γι� αυτό στην πολιτική σήμερα το πιο πολύτιμο αγαθό είναι η αξιοπιστία.

4. Τελευταία έχει ανοίξει ίσως και με τη βοήθεια των ΜΜΕ το ζήτημα της διαφθοράς. Θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν πιστεύετε ότι το ζήτημα της διαφθοράς οφείλεται- ανάμεσα στα άλλα- σε ένα πολιτικό αδιέξοδο .Σε μια ίσως ανικανότητα των θεσμών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των πολιτών.
Στη δική μου αντίληψη το θέμα της διαφθοράς είναι πρωτίστως θέμα αξιών. Διότι στη διαφθορά ενεργούν πάντα 2 παράγοντες. Αυτός που θέλει να διαφθείρει και αυτός που θέλει να διαφθαρεί. Και Επομένως αφ ενός μεν έχουν ενισχυθεί δυνάμεις που θέλουν να κάνουν τη δουλειά τους διαφθείροντας, εξαγοράζοντας μάλλον ,βλέποντας τη σχέση με το κράτος ως μια συναλλαγή, από την άλλη όμως έχουν μειωθεί και οι αντιστάσεις. Ο Ρουσσώ παλιά είχε πει για ανάλογα φαινόμενα : «Ας κοιτάξουμε ποιος έσπασε το δίχτυ». Δηλαδή η κοινωνία λειτουργεί με κάποιο δίχτυ κανόνων, ηθικών αρχών και αξιών. Εάν για οποιοδήποτε λόγο σπάσει το δίχτυ αυτό.. και συνήθως το δίχτυ σπάει από τα μεγάλα ψάρια.. τότε δεν είναι παράδοξο που τα μικρά το διαπερνούν. Θέλω να πω λοιπόν ότι από κάπου αρχίζει αυτό το φαινόμενο και τελικά καταλήγει να διαμορφώνει κοινωνικά πρότυπα και κοινωνικές συμπεριφορές. Δηλαδή αν ο κόσμος πιστεύει ότι δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά του αλλιώς παρά μόνο λαδώνοντας θα επιχειρήσει να λαδώσει. Και το πρόβλημα με τα ΜΜΕ δεν είναι ότι προβάλλουν αυτά τα θέματα, το θέμα είναι ότι τα προβάλλουν με ένα τρόπο πείθοντας σε όχι για τη δυνατότητα αντίστασης ή καταστολής, αλλά για την αδυναμία του να λειτουργήσει διαφορετικά το σύστημα το οποίο βεβαίως δεν είναι σωστό δεν μπορούμε να πούμε δηλαδή τα πάντα είναι μέσα σε τέτοια δίχτυα συναλλαγής.

5. Αναφέρατε ότι το πρόβλημα έχει να κάνει με την έλλειψη αξιών. Αν συνδέσουμε τις αξίες με την παιδεία και κατ' επέκταση με το πολιτικό σύστημα, οι πολιτικοί είναι αυτοί που καθορίζουν σε μια χώρα τα παραπάνω. Οι πολίτες σήμερα εκτός ότι θεωρούν τους πολιτικούς διεφθαρμένους δείχνουν μια απαξία για την πολιτική.
Ο ένας παράγοντας που δημιουργεί αυτή την κατάσταση είναι η διάδοση του εγγυητικού ρόλου του κράτους που με διάφορους τρόπους παρεμβαίνει στην κοινωνία π.χ. εισπράττει φόρους, εποπτεύει διάφορες λειτουργίες. Αυτό όμως που νομιμοποιεί το κράτος είναι ο εγγυητικός του χαρακτήρας να μπορεί να εγγυάται στον πολίτη κάποια πράγματα την ασφάλεια του, την ελεύθερη πρόσβαση σε διάφορες υπηρεσίες και δημόσια αγαθά, ότι θα βρει το δίκιο του αν θεωρεί ότι αδικείται. Αυτό λοιπόν που έχει διαβρωθεί κάτω από το μοντέλο πολιτικής που έχει επικρατήσει το λεγόμενο νεοφιλελευθερισμό είναι ότι έχει διαβρωθεί η εγγυητική δυνατότητα του κράτους. Παράδειγμα οι Έλληνες πολίτες και σωστά δεν έχουν την καλύτερη γνώμη για τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως η Ολυμπιακή η οποία έχει κατασπαταλήσει και δημόσιους πόρους. Σε μια δημοσκόπηση που έγινε με ερώτημα <αν θέλουμε μια ιδιωτική Ολυμπιακή> 83% είπε όχι, ότι χρειάζεται η παρουσία του κράτους ή ότι ζητάει εγγύηση για την ασφάλεια των πτήσεων. Θεωρεί ο πολίτης ότι η ιδιωτική εταιρεία δεν μπορεί να του παρέχει αυτή την ασφάλεια. 'Αρα το ένα στοιχείο είναι η δυνατότητα του κράτους να εγγυάται και όχι απλά να υπόσχεται που αυτό έχει εξωθήσει τον πολίτη σε μια απόγνωση και να αναζητά σε άλλες διαδρομές διέξοδο για κάποιες ανάγκες του. Το δεύτερο πρόβλημα που επιτείνει αυτή την κατάσταση είναι η αδιαφάνεια σε ότι αφορά την λειτουργία του κράτους και τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Ο πολίτης αλλά και ο βουλευτής γιατί αδιαφάνεια υπάρχει και έναντι της βουλής δεν γνωρίζει οι φόροι που πληρώνει πως αξιοποιούνται. Πρέπει να κατανοηθεί ότι η διαφάνεια είναι συστατικό της δημοκρατίας και είναι δικαίωμα του πολίτη να γνωρίζει. Αν δεν γνωρίζει δεν μπορεί να παρέμβει, να προβάλλει τα αιτήματα του, να ικανοποιηθεί ή όχι. Η ευθύνη ανήκει στο πολιτικό σύστημα αλλά μετά από ένα σημείο δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, οι πολιτικοί ας το πούμε έτσι είναι συνένοχοι στο πρόβλημα, η κοινωνία εθίζεται σε αυτό τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος και μετά πιέζει τον βουλευτή για πελατειακού τύπου εξυπηρετήσεις και ακριβώς μια αντίστροφη κίνηση απαιτεί μια συντονισμένη προσπάθεια και από τα πάνω και από τα κάτω.

6. Τι γνωρίζετε για τον όρο άμεση δημοκρατία; Έχετε αναπτύξει ως κομματική παράταξη δραστηριότητα πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα; Και τέλος, θεωρείτε ότι με την υπάρχουσα κατάσταση που περιγράψατε πριν οι Έλληνες θα δεχτούν με ενθουσιασμό την εφαρμογή ορισμένων 'Αμεσο-δημοκρατικών διαδικασιών στο πολιτικό σύστημα;
Το θέμα της 'Αμεσης δημοκρατίας επανέρχεται παγκοσμίως στο κέντρο των συζητήσεων γιατί η αντιπροσωπευτική δημοκρατία παρουσιάζει τα προβλήματα που είπαμε πριν. Επειδή συμμετέχω με την ευκαιρία και ως αντιπροσωπεία στο συμβούλιο της Ευρώπης γίνονται εκτεταμένες συζητήσεις με αφορμή και τα δημοψηφίσματα που έγιναν πρόσφατα για το Ευρώ-σύνταγμα. Θεωρώ ότι η 'Αμεση δημοκρατία ή οι μορφές της είναι αναγκαίο συμπλήρωμα για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, δεν αντιπαραθέτω ανάμεσα στις δύο, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία στην εποχή μας είναι αναγκαία λόγω της φύσης των κοινωνιών δεν μπορούμε να πούμε ότι θα την εγκαταλείψουμε εντελώς, λειτουργώντας όμως μπορεί να ενισχύεται με επαφές 'Αμεσης δημοκρατίας. Η 'Αμεση δημοκρατία μπορεί να έχει πολλά πεδία εφαρμογής στην τοπική κοινωνία σε μεγάλα θέματα στα οποία ο πολίτης πρέπει να μπορεί να διατυπώνει την γνώμη του με ένα άμεσο τρόπο. Υπάρχουν ορισμένες κοινές προϋποθέσεις για να λειτουργήσουν και οι δύο, ή βασική προϋπόθεση είναι ο ενημερωμένος πολίτης και εδώ βρισκόμαστε πάλι στο πρόβλημα που αναφέραμε πριν η όποια μορφή δημοκρατίας αν δεν υπάρχει ένα κλίμα διαλόγου και αντιπαράθεσης με επιχειρήματα θα είναι φορμαλισμός. Επομένως θεωρώ σημαντικό ότι μπορούμε να εντοπίσουμε κάποιες προϋποθέσεις που θα είναι απαιτήσεις και για τις δύο μορφές δημοκρατίας. Ένα άλλο σημείο που θέλει επισήμανση είναι ότι η 'Αμεση δημοκρατία ενέχει και κινδύνους από την κατάχρηση της, είναι η αποποίηση ευθυνών, η μεταφορά ευθυνών στον πολίτη. Μπορεί όμως να λειτουργήσει παντού υπό όρους και προϋποθέσεις.

7. Ποια η θέση σας για την διεξαγωγή δημοψηφισμάτων μέσα από πρωτοβουλίες πολιτών; Πιστεύετε ότι μπορεί να λειτουργήσουν θετικά;
Μίλησα πριν για κατάχρηση που μπορεί να συμβεί. Η κατάχρηση είναι προτιμότερη από την ανυπαρξία. Κάνω την παρατήρηση αυτή γιατί την Ελλάδα είμαστε στο άλλο άκρο δεν έχουμε την δυνατότητα δημοψηφίσματος παρά μόνο αν το θέλει η κυβέρνηση. Ακόμα και πλειοψηφία βουλευτών να συγκεντρωθεί η πρόταση υποβάλλεται η πρόταση υποβάλλεται στην κυβέρνηση κατά το Σύνταγμα μας. Το θέμα είναι σημαντικό διότι ήδη ελήφθησαν σημαντικές αποφάσεις χωρίς ο λαός να τοποθετηθεί πάνω σε αυτές. Π.χ η υιοθέτηση του ευρώ και η κατάργηση του εθνικού νομίσματος αποτελεί μια πράξη υψίστης σημασίας ,παρακάμπτεται όμως ο λαός και η κοινωνία από την λήψη τέτοιων σοβαρών αποφάσεων δεν βοηθάει την δημοκρατία. Επομένως ειδικά στην χώρα μας υπάρχει ένα έλλειμμα .Υπάρχουν και επιμέρους θέματα στα οποία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η δυνατότητα τοπικών δημοψηφισμάτων. Το δημοψήφισμα έχει μια τυπικότητα όσο αφορά την διενέργεια του. Πέρα λοιπόν από τις θεσμοθετημένες μορφές προσωπικά μεγάλη σημασία αποδίδω και στις μη θεσμοθετημένες-άτυπες μορφές άμεσης δημοκρατίας. π.χ. υπάρχουν δήμαρχοι που επί τα τέσσερα χρόνια της θητείας τους δεν απευθύνονται καθόλου στους ψηφοφόρους, ενώ από την άλλη υπάρχουν και κάποιοι που οργανώνουν συνελεύσεις και συζητούν με τον κόσμο.

8. Ποια είναι η θέση σας για τα λευκό και του άκυρου στις εκλογές; Απ' ότι γνωρίζω ο κ. Παυλόπουλος προτείνει να περάσει ένας νόμος ο οποίος θα καταργεί την δυνατότητα προσμέτρησης του λευκού (σ.σ ο νόμος πέρασε). Γνώμη μου είναι ότι εφόσον ο πολίτης δεν απέχει από τις εκλογές το λευκό αποτελεί μια μορφή έκφρασης απογοήτευσης ή αποδοκιμασίας της λειτουργίας του συστήματος .
Από άποψη δικαιωμάτων συμφωνώ με το δικαίωμα της έκφρασης. Τα διλλήματα δημιουργούνται με το πώς θα χρησιμοποιηθεί αυτή ή ένδειξη δυσαρέσκειας. Με τον τρόπο που λειτουργεί το σύστημα μας τα λευκά και τα άκυρα μπορούν να πριμοδοτούν τα δύο μεγάλα κόμματα. Είναι θέμα επομένως και εκλογικού νόμου και ρυθμίσεων των εκλογικών διαδικασιών όπου θα εξασφαλίσει κανείς ότι ο πολίτης έχει το δικαίωμα να εκφράζει την θέληση του.

9. Θα φανεί ριζοσπαστική η ιδέα όταν τα λευκά και τα άκυρα συμπληρώνουν τον απαιτούμενο αριθμό να μένει κενή μια θέση στο κοινοβούλιο η οποία θα μπορούσε να αναπληρωθεί από εκπροσώπους εργατικών τάξεων;
Οι νόμοι σέβονται το δικαίωμα του πολίτη να εκφραστεί όπως θέλει όμως δική μου θέση είναι ότι η δημοκρατία λειτουργεί με βάση θετικές ψήφους. Το ίδιο το γεγονός ότι βλέπουν οι πολίτες την ανάγκη να μην ψηφίσουν θετικά αλλά λευκά ή αρνητικά δείχνει ένα πρόβλημα στην λειτουργία της δημοκρατίας

10. Παρόλα αυτά το λευκό αποτελεί μια έκφραση. Δεν βρίσκετε καμιά διαφορά ανάμεσα στο συνειδητό λευκό και το άκυρο;
Με την δομή που έχει το πολιτικό μας σύστημα και το άκυρο και το λευκό αντικειμενικά βοηθούν στην αναπαραγωγή του μοντέλου το οποίο έχουμε, το δικομματικό μοντέλο. Τα μεγάλα κόμματα είτε 43% είτε με 42% σχηματίζουν κυβέρνηση δεν έχει μεγάλη σημασία. Μακάρι όλα τα λευκά να μπορούσαν να μαζευτούν και να αποτελέσουν ένα κόμμα λευκό. Αυτό βεβαίως που λέω είναι ουτοπικό και το κάθε λευκό να έχει την δική του ταυτότητα. Αυτό το θέμα θέλει μια συζήτηση για την ιδιότητα του πολίτη σε σχέση με αυτή του ιδιώτη διαφέρει στο ότι ο πρώτος έχει μια αίσθηση του συνολικότερου πράγματος. Αναγνωρίζω ότι η κατάσταση είναι διλληματική και για τον πολίτη και για τον ιδιώτη και σε καμιά περίπτωση με αυτά που λέω δεν θα ήθελα να υπαινιχθώ ψηφίστε το δικό μας κόμμα που είναι μικρό. Ο πολίτης έχει δικαίωμα να κάνει αυτό που θέλει.

11. Είχα πάντα μια απορία. Εφόσον οι βουλευτές είναι εκπρόσωποι του λαού, γιατί όταν κάποιος βουλευτής έχει διαφορετική άποψη από την γραμμή του κόμματος του συνήθως τίθεται στο περιθώριο και διαγράφεται; Κι όλα αυτά ενώ έχει εντολή από τον λαό να εκφράζει την άποψη του και συχνά και ανησυχίες πολιτών.
Είναι δύο διαφορετικά θέματα. Ο βουλευτής κατά το Σύνταγμα είναι εκπρόσωπος του έθνους και γι' αυτό κανείς δεν μπορεί να τον παραιτήσει ούτε να τον διαγράψει από βουλευτή δεν υπάρχει δυνατότητα άρσης της βουλευτικής ιδιότητας παρά μόνο σε περίπτωση αδικημάτων και παρά μόνο αν ο ίδιος βουλευτής παραιτηθεί. Αυτό που γίνεται συνήθως είναι διαγραφή από την κοινοβουλευτική ομάδα. Βέβαια εδώ είναι μια αντίφαση ο βουλευτής κατά το Σύνταγμα του έθνους είναι εκπρόσωπος του έθνους και έχει το δικαίωμα γνώμης και άποψης, από την άλλη εκλέγεται μέσω του κόμματος του. Στο δικό μας κόμμα αυτή η αντίφαση λύνεται στο επίπεδο της συνείδησης .Κανείς δεν θα απαγορέψει σε βουλευτή να έχει την οποιαδήποτε άποψη αλλά είναι θέμα δικής του συνείδησης αν κάτι κάνει να μην βλάπτει το κόμμα.

12. Παρόλα αυτά βλέπουμε μια κατακραυγή και από τους υπόλοιπους βουλευτές και από τα Μ.Μ.Ε στην περίπτωση που κάποιος τολμήσει να αρθρώσει ένα πολιτικό λόγο διαφορετικό από αυτόν του επίσημου κομματικού του σχηματισμού..
Αυτό το θέμα έχει δύο όψεις. Όπως δουλεύει το κομματικό και το πολιτικό μας σύστημα ,δουλεύει και το κοινοβούλιο με τον κανονισμό που έχει ενθαρρύνεται η κομματική πειθαρχία και όχι η διακομματική συνεργασία. Για μένα το θέμα είναι ότι υπάρχουν περιπτώσεις επειδή η πολιτική είναι μια διλληματική διαδικασία που μπορεί βουλευτές από διαφορετικά κόμματα να συμφωνούν στο ένα θέμα εκεί που η κυβέρνηση θέλει το άλλο. Το σημαντικό πρόβλημα είναι αυτό γιατί αυτό διαμορφώνει και την κουλτούρα.
Στην Βρετανία για παράδειγμα ο πρωθυπουργός τους ήθελε να περάσει ένα αντιτρομοκρατικό νόμο,53 βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος διαφώνησαν και ο νόμος δεν ψηφίστηκε ποτέ χωρίς καμιά συνέπεια για τους βουλευτές. Αν αυτό συνέβαινε στην Ελλάδα ενδεχομένως θα είχαμε πρόωρες εκλογές και στη συνέχεια θα έβγαιναν εκτός αυτοί οι βουλευτές. Η δεύτερη πτυχή του προβλήματος είναι ότι ο βουλευτής προς τα έξω μπορεί να λέει ότι θέλει και θα έλεγα ότι τα Μ.Μ.Ε ενθαρρύνουν πριμοδοτούν την διαφορετικότητα. Αν ένας βουλευτής υπερασπίζεται την γραμμή του κόμματος του δεν είναι και πολύ δημοφιλής, πιο δημοφιλής είναι ο βουλευτής ο οποίος θα εκφράσει μια αίρεση μια διαφορετική άποψη. Θα ήθελα να επιμείνω στην λειτουργία του συστήματος, στην καρδιά του συστήματος που είναι η βουλή. Αν από δω μέσα δεν υπάρξουν αλλαγές που να ενθαρρύνουν την διαφορετικότητα μαζί βεβαίως με την υπευθυνότητα. Δεν μπορώ εγώ να αγνοήσω ότι είμαι βουλευτής του Συνασπισμού αλλά αν σε κάποιο θέμα θίγει τις αρχές μου τις αξίες μου είτε για οποιοδήποτε λόγο θεωρώ ότι μπορώ να κάνω κάτι να συμβάλλω στην λύση ενός προβλήματος θα το πράξω.

13. Ποια η άποψη σας για την παρουσία κομματικών παρατάξεων μέσα στο πανεπιστήμιο; Ως φοιτητής σας μεταφέρω την δικιά μου οπτική, ότι δηλαδή αποτελούν χώρο εκκόλαψης των αυριανών πολιτών της "αρπαχτής" και των "ευκολιών". Μήπως θα έπρεπε να υπάρχουν ανεξάρτητοι σχηματισμοί πολιτικοποιημένοι αλλά όχι κομματικοποιημένοι;
Το ζήτημα αυτό με ανησυχεί πάρα πολύ διότι το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος στον οποίο και προσωπικά διαμόρφωσα τις απόψεις μου και την προσωπικότητα μου. Αντιμετωπίζω το θέμα επίσης με ευαισθησία ανήκω στην γενιά που μόλις μπήκε στο πανεπιστήμιο εμφανίστηκε η δικτατορία, επομένως η δυνατότητα διαλόγου για μας ήταν στόχος ζωής και όχι μια πολυτέλεια. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να αξιοποιηθούν κάποια στιγμή για την επιβολή αυταρχικών προτύπων και γι αυτό ακριβώς κάθε σύμπτωμα δυσλειτουργίας το θέτω γενικότερα ακόμα και διαφθοράς πρέπει να αντιμετωπίζεται με πολλή υπευθυνότητα και φροντίδα στους παράγοντες που συνθέτουν το πανεπιστήμιο. Η κομματικοποίηση βλάπτει διότι καταργείται η έννοια της δημοκρατίας με ένα τρόπο, το πανεπιστήμιο είναι χώρος έκφρασης ιδεών, επομένως επιβάλλεται να υπάρχουν συλλογικότητες σε αντιστοιχία με τέτοια ρεύματα ιδεών. Όταν όμως αυτές οι παρατάξεις λειτουργούν ως ιμάντας ,ως εξάρτημα κομματικό τότε παύει να υπάρχει ελεύθερη διακίνηση ιδεών και ελπίζω ιδίως οι νέες γενιές φοιτητών να μπορέσουν να αλλάξουν την κατάσταση στο πανεπιστήμιο. Επειδή καμιά φορά χειρίζομαι και νομοσχέδια παιδείας το πρώτο θέμα που θέτουμε είναι να καλούνται εδώ στην επιτροπή της βουλής εκπρόσωποι των φοιτητών όταν δεν υπάρχει συλλογική εκπροσώπηση. Αυτό νομίζω μπορεί να βοηθήσει τους φοιτητές να καταλάβουν ότι δεν είναι προς το συμφέρον τους.

14. Σε μια κοινωνία που τείνει να παγκοσμιοποιηθεί η επιβολή 'Αμεσο-δημοκρατικών διαδικασιών στις χώρες του κόσμου μπορεί να αποτελέσει ένα "αντίδοτο" . Δε συμφωνείτε;
Βεβαίως όχι μόνο μπορεί να αποτελέσει, αλλά γίνεται de facto και αυθόρμητα. Ένας από τους παράγοντες που γέννησε τα νέα αυτά κοινωνικά κινήματα είναι και αυτός. Για αυτό ακριβώς και τα κοινωνικά κινήματα που δρουν ενάντια στην παγκοσμιοποίηση στην πραγματικότητα ενάντια στο φιλελεύθερο χαρακτήρα αυτής της παγκοσμιοποίησης. Η αναζήτηση νέων μορφών οργάνωσης μέσα σε αυτές τις σκληρές ιεραρχίες που χαρακτήριζαν τις παλιές κοινωνικές δομές. Επομένως καθετί που βοηθάει τον πολίτη να διατηρεί η να ανακτά βαθμούς ή την τοπική κοινωνία ή και την κοινωνία γενικότερα να διευρύνει τους βαθμούς ελευθερίας ότι αφορά στην λήψη αποφάσεων αυτό είναι η απάντηση.

15. Στην Ελλάδα θεωρείτε πως είναι ουτοπική η σταδιακή συμπλήρωση του αντιπροσωπευτικού πολιτικού συστήματος από παράλληλους 'Αμεσο-δημοκρατικούς θεσμούς που θα καλύπτουν το δημοκρατικό έλλειμμα;
Επανέρχομαι στην αρχική μου πρόταση. Δεν βλέπω την 'Αμεση δημοκρατία σε αντιπαράθεση με τη δημοκρατία. Το θεωρώ βασικό αυτό διότι αναπτύσσονται και καμιά φορά ουτοπικές απόψεις ,επομένως ναι στοιχείο εξυγίανσης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι η ενίσχυση της 'Αμεσης δημοκρατίας, δεν θεωρώ ότι σε ένα άρρωστο πολιτικά σώμα μπορεί να υπάρξει για πολύ μια υγιής ουσία. Πολλές φορές δημιουργείται η αίσθηση ότι φαινόμενα συγκυριακά τα αντιλαμβανόμαστε ως κάτι αυτονόητο. Αυτό συμβαίνει και στην εποχή μας.. Ένα σύστημα αντιλήψεων που κατανοεί την κοινωνία ως ένα άθροισμα ιδιωτών και ιδιωτικών συμφερόντων και όχι ένα συγκροτημένο αλληλέγγυο σύνολο. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι αυτές οι ιδέες και αυτή η κατάσταση δεν είναι αιώνια και το πιστεύω αυτό διότι παρατηρούμε τα αποτελέσματα που δείχνουν ότι αυτό το σύστημα ιδεών οδηγούν τις κοινωνίες σε κρίση. Ο λόγος που με κάνει αισιόδοξο είναι ότι έχω μια αντίληψη ότι πολλά πράγματα που σήμερα θεωρούνται αιώνια απλά είναι παροδικές και συγκυριακές καταστάσεις και εφόσον αυτές οι καταστάσεις οδηγούν σε τέτοια προβλήματα οι πολίτες θα αναζητήσουν διεξόδους.

16. Δηλαδή αν κατάλαβα περιμένετε την λύση από πρωτοβουλίες πολιτών και όχι μέσω του πολιτικού συστήματος.
Περισσότερο από κάτω γιατί όταν υπάρχουν δυναμικές που αναπτύσσονται από τα κάτω την κοινωνία οι πολιτικοί ακόμα και για λόγους πελατειακούς υποχρεώνονται να τις λάβουν υπόψη τους. Το γεγονός που προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις ότι ο Ελληνικός λαός ζητά από το κράτος κάποιες εγγυήσεις και όχι από τις επιχειρήσεις αυτό είναι ένα δείγμα.. Εάν οι κοινωνίες αποδεχτούν μια κατάσταση ότι θα πληρώνουμε φόρους και δεν θα έχουμε απαιτήσεις τότε θα ανησυχούσα. Αυτή την στιγμή βρισκόμαστε σε μια κατάσταση αμηχανίας διότι ένα παλιό σύστημα ιδεών αντιλήψεων παραπαίει χωρίς να έχει διαμορφωθεί ακόμα το καινούριο αλλά στην πράξη έτσι συμβαίνει το καινούριο αναπτύσσεται σταδιακά πειραματικά, μέχρι να γενικευτεί στην νέα αλήθεια. Σήμερα λοιπόν ζούμε την φθορά πραγμάτων που θεωρήθηκαν ως αλήθειες.

17. Θα ήθελα να απευθύνετε ένα μήνυμα στους φίλους της κοινότητας μας.
Χαίρομαι όταν βλέπω νέους να προβληματίζονται, να αναζητούν και αυτό είναι που μου δίνει και πολιτικά ευθύνες διότι στη δική μου γενιά, μπορεί να ήμασταν πιο πολιτικοποιημένοι αλλά τότε οι επιλογές μας είχαν ένα προκαθορισμό. Υπήρχαν δύο κόσμοι, δύο δρόμοι μια συγκεκριμένη δεξιά, μια αριστερά . Σήμερα οι επιλογές δεν είναι προκαθορισμένες ,ζούμε σε μια εποχή που το αριστερά και δεξιά υπάρχει πάντα ως πολιτική σηματοδότηση αλλά τα περιεχόμενα αλλάζουν, επομένως οι νέοι σήμερα πρέπει να ανακαλύψουν την αλήθεια μέσα από δικές τους προσπάθειες. Αυτή η διαδικασία μπορεί να έχει οδύνες αλλά το αποτέλεσμα θα είναι μόνιμο. Καλύτερα να κουραστεί κανείς ψάχνοντας, παρά να υιοθετήσει έτοιμα δόγματα και μετά από κάποιο καιρό να διαπιστώσει ότι δεν ήταν και τόσο αληθινά.


Μέσα στην αίθουσα του κοινοβουλίου μετά το πέρας της συνέντευξης.