Όταν οι ρόλοι αντιστρέφονται! Συνέντευξη του meta-journalist στο bookpress.gr.






Αυτές τις μέρες παραχώρησα συνέντευξη στην μεγάλη ελληνική διαδικτυακή πύλη, bookpress.gr και στον Δημήτρη Αργασταρά. Η συζήτηση έγινε με αφορμή την κυκλοφορία του Δούρειου Ίππου. Αν και ένιωσα κάπως παράξενα, μιας συνήθως η διαδικασία αυτή δεν με βρίσκει στη θέση του ερωτώμενου, εντούτοις νομίζω το αποτέλεσμα βγήκε αρκετά καλό.
Να μην ξεχάσω να ευχαριστήσω τον Δημήτρη για τα καλά του λόγια στην εισαγωγή του κειμένου!

Η συνέντευξη αναδημοσιεύεται από εδώ.

Συνέντευξη στο bookpress.gr και στον Δημήτρη Αργασταρά

Ο Μηνάς Παπαγεωργίου ανήκει σε μια νέα γενιά δημοσιογράφων που αντιμετωπίζουν με κριτική ματιά την πραγματικότητα. Δραστηριοποιήθηκε από νωρίς στο χώρο της εναλλακτικής αναζήτησης ως ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Αναζήτησης Πανεπιστημίου Αιγαίου (Κ.Α.Π.Α.) και αργότερα ως ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Αναζήτησης του Μεταφυσικού (metafysiko.gr), του μεγαλύτερου ελληνικού διαδικτυακού φορέα μελέτης και αναζήτησης φιλοσοφικών, ιστορικών και παράξενων θεμάτων.

Σήμερα εργάζεται ως αρχισυντάκτης στο εβδομαδιαίο περιοδικό “Φαινόμενα” που κυκλοφορεί μαζί με την εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”. Τον Ιανουάριο του 2010 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, η δημοσιογραφική έρευνα “Υπόθεση Παιδιά του 1983 – Οι Έλληνες Indigo” (εκδ. Δίον), ενώ τον Ιούνιο του 2011 εξέδωσε μια συλλογή 30 δημοσιογραφικών κειμένων για την εναλλακτική επικαιρότητα υπό τον τίτλο “Δούρειος Ίππος” (εκδ. Iwrite).

Γνωρίζοντας τον Μηνά τους τελευταίους μήνες διαπίστωσα πως πρόκειται για έναν αυθεντικό άνθρωπο, ένα καλό παράδειγμα ζωντάνιας, ενεργητικότητας και επιμονής, για κάποιον που θέλει να ασχολείται με όσα πραγματικά τον ενδιαφέρουν και να «κάνει πράγματα» πάνω σε αυτά. Με το τελευταίο του βιβλίο είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω την μεθοδικότητα και τη σοβαρότητα με την οποία προσεγγίζει τα θέματά του. Έτσι, σκέφτηκα να κάνουμε μια κάπως πιο συγκεκριμένη συζήτηση πάνω σε όλα αυτά…



Λοιπόν Μηνά, τι ακριβώς σημαίνει ο όρος ‘‘εναλλακτική επικαιρότητα’’;

Με λίγα λόγια πρόκειται για τις σχετικά άγνωστες ή τις αθέατες πτυχές της επικαιρότητας που για διάφορους λόγους δεν προβάλλονται από τα συμβατικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Αντιλαμβάνεσαι πως πρόκειται για ένα εξαιρετικά ευμετάβλητο μέσα στο χρόνο σύνολο περιπτώσεων, το ίδιο «ρευστό» και με την ίδια την «επικαιρότητα» άλλωστε.

Η φύση της επικαιρότητας, της ειδησεογραφικής προτεραιότητας, αλλάζει συνεχώς μέσα στο χρόνο. Μια ματιά στα πρωτοσέλιδα εφημερίδων περασμένων δεκαετιών αποτελεί την αδιάψευστη απόδειξη για το γεγονός αυτό. Θέματα τα οποία σήμερα αποκαλούνται «εναλλακτικά», θα μπορούσαν σε μια δεκαετία να αποτελούν κεντρικά ζητήματα συζήτησης στα ηλεκτρονικά ή τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Και το αντίστροφο φυσικά.

Πιστεύεις ότι υπάρχει ενδιαφέρον για αυτή στον σύγχρονο Τύπο και στο ελληνικό κοινό;

Ως γνωστόν παρατηρείται μια κρίση της δημοσιογραφίας και της ενημέρωσης στις μέρες μας. Σε συνδυασμό με την ραγδαία ανάπτυξη του διαδικτύου, το ελληνικό κοινό έχει ήδη οδηγηθεί στην αναζήτηση εναλλακτικών μέσων ενημέρωσης, που με τη σειρά τους έχουν καταστήσει αυτού του είδους την επικαιρότητα περισσότερο «mainstream». Θεωρώ ότι, μέσα στα πλαίσια μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας, ο κόσμος διψά σήμερα για μια περισσότερο πλατιά και αντικειμενική ενημέρωση. Νομίζω ότι το διαδίκτυο είναι το μόνο Μέσο που μπορεί να προσφέρει κάτι τέτοιο τη δεδομένη στιγμή. Το επόμενο βήμα σχετίζεται με την ελεύθερη και ανεξάρτητη έκφραση της τεκμηριωμένης «γνώμης». Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκα στην περίπτωση του «Δούρειου Ίππου».



Τι περιλαμβάνει ο ‘‘Δούρειος Ίππος’’; Και γιατί επέλεξες τον συγκεκριμένο τίτλο; Έχει να κάνει με αυτό που λες ότι «γύρω μας μαίνεται ένας αδιάκοπος πόλεμος πληροφόρησης»;

Θα ξεκινήσω από την τελευταία ερώτηση. Όπως γράφω και στην εισαγωγή του βιβλίου, αυτού του είδους η διανοητική μάχη πληροφόρησης που παρατηρείται στις μέρες μας, κερδίζεται κάθε φορά «από τα πιο σκληρά και ανθεκτικά μιμίδια (memes), ένας όρος που εισήχθη στην επιστημονική ορολογία τις τελευταίες δεκαετίες με σκοπό να περιγράψει τις πληροφορίες, τις αντιλήψεις και τις πρακτικές που εισέρχονται στον ανθρώπινο εγκέφαλο και που μπορούν να μεταβιβαστούν αναλλοίωτα, σαν άλλα νοητικά αντίγραφα, σε άλλους εγκεφάλους. Στην ουσία τα μιμίδια αποτελούν ένα είδος συμπεριφορικών γονιδίων που, αν μη τι άλλο, επηρεάζουν την παιδεία, τον πολιτισμό, την καθημερινότητα, αλλά και το μέλλον μας». Το βιβλίο αποτελεί ουσιαστικά ένα χρονογράφημα 30 φαινομενικά ετερόκλητων μεταξύ τους γεγονότων, που απασχόλησαν την εναλλακτική εγχώρια και διεθνή επικαιρότητα από τον Οκτώβριο του 2010 έως και τον Μάιο του 2011. Υπό αυτή την οπτική το έργο δύναται να λειτουργήσει σαν ένας πραγματικός Δούρειος Ίππος για τον αναγνώστη, προσφέροντάς του γνώσεις, εικόνες και οπτικές που θα ισχυροποιήσουν τα διανοητικά του εφόδια/μιμίδια.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν περισσότερα για το περιεχόμενο της πειραματικής αυτής έκδοσης μέσα από την ιστοσελίδα http://trojan.iwrite.gr, που αποτελεί παράλληλα και το μοναδικό μέσο διάθεσής του έργου.

Είσαι ο αρχισυντάκτης της καινούριας έκδοσης του ένθετου περιοδικού ‘‘Φαινόμενα’’, το οποίο αισίως έχει φτάσει στο 35ο τεύχος του. Ποια είναι η εμπειρία σου από αυτό;

Η νέα έκδοση των «Φαινομένων» ξεκίνησε το ταξίδι της τον Σεπτέμβριο του 2010. Είναι η τρίτη φορά που το έντυπο αυτό εκδίδεται, πάντα μέσα από την εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος». Η σχέση μου με το περιοδικό ήταν έτσι κι αλλιώς ιδιαίτερη, μιας και πρόκειται για το πρώτο εξωδιαδικτυακό Μέσο που έκανε αναφορά στην ύπαρξη και δράση της Κοινότητας του Μεταφυσικού κατά το μακρινό 2002. Έκτοτε οι σχέσεις μου με τον διευθυντή του περιοδικού, Απόστολο Αντωνάκη, υπήρξαν άριστες και διαχρονικές. Γεγονός που οδήγησε στη φετινή «πρόκληση» της ανάληψης της αρχισυνταξίας του περιοδικού.

Πρόκειται για μια συναρπαστική έως τώρα εμπειρία κατά την οποία ένας αναγνώστης των «Φαινομένων» έχει μετατραπεί σε βασικό συντελεστή της έκδοσής τους. Παράλληλα έτυχε τα πρώτα μου βήματα στη δημοσιογραφία να συνδυαστούν αρμονικά με ένα γνώριμο σε εμένα θεματολογικό πεδίο. Νιώθω πολύ τυχερός σε αυτόν τον τομέα.

Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να κάνω και στο συγγραφικό «δυναμικό» των Φαινομένων, που αποτελείται από μια ομάδα άκρως αξιόλογων συνεργατών, εξειδικευμένων στα θέματα με τα οποία καταπιάνονται. Νομίζω ότι έχουμε δημιουργήσει κάτι πραγματικά ποιοτικό για τα δεδομένα του Τύπου στην Ελλάδα παρ’ όλες τις αντιξοότητες που υπάρχουν στην εποχή της οικονομικής κρίσης.


Έχω την εντύπωση πως η αμφισβήτηση του κόσμου για αυτά τα θέματα είναι αρκετά υψηλή και πολλές φορές εκφράζεται έντονα. Τι θα απαντούσες σε όσους απορρίπτουν συλλήβδην αυτή την θεματολογία;

Κατ’ αρχάς αυτού του είδους τη θεματολογία πρέπει να την προσδιορίσουμε, διαφορετικά ίσως υπάρξουν παρανοήσεις. Με τους συνεργάτες μου στην Κοινότητα του Μεταφυσικού (metafysiko.gr) προσπαθούμε εδώ και 10 περίπου χρόνια να αναδείξουμε τη σοβαρή επιστημονική έρευνα στο πεδίο της παραψυχολογίας, να τονίσουμε τη σημασία της μελέτης άγνωστων πτυχών της ιστορίας μας, τη στενή σχέση που συνδέει μια σειρά από ανεξήγητα φαινόμενα (τα περισσότερα από τα οποία ίσως τελικά να μην οφείλονται και σε τόσο… εξωγενείς παράγοντες), την αναζήτηση της πορείας των φιλοσοφικοθρησκευτικών σχολών μέσα στο χρόνο…

Σε όσους απορρίπτουν συλλήβδην την ενασχόληση με τέτοιου είδους θέματα δεν έχω να απαντήσω κάτι, μιας και μια τέτοια στάση μαρτυρά σε πρώτο επίπεδο μια απόλυτη και δογματική θέση. Σημασία έχει ο τρόπος με τον οποίον προσεγγίζει κανείς αυτά τα ζητήματα (η μελέτη των οποίων ανοίγει κατά τη γνώμη μου τους πνευματικούς ορίζοντες και την κριτική σκέψη του ερευνητή) και όχι τα ίδια τα ζητήματα. Στην πρώτη περίπτωση μπορούμε όντως να εντοπίσουμε πολλές παρανοήσεις, απάτες και ευτράπελα που δυστυχώς έχουν επικρατήσει στις συνειδήσεις μιας μεγάλης μερίδας του κόσμου.

Από την άλλη πλευρά, όπως αναφέρεις στο βιβλίο, υπάρχουν και εκείνοι που αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν σε ένα τέτοιο περιοδικό να φιλοξενούνται θέματα όπως τα μεταλλαγμένα, ο πόλεμος για το νερό, οι χημικές ουρές των αεροπλάνων (chemtrails), θέματα δηλαδή που ακούγονται πιο συμβατικά…

Όπως είπα και παραπάνω, πρόκειται για μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της θεματολογίας που μπορεί να αφορά τον εναλλακτικό αναζητητή στο κατώφλι του 21ου αιώνα. Ο νέος αυτός τύπος ερευνητή «οφείλει» πάνω από όλα να είναι και συνειδητός πολίτης. Να χρησιμοποιεί δηλαδή τις γνώσεις και τα διανοητικά εφόδια που έχει αποκτήσει από την τριβή του με ένα πλήθος θεματολογικών ενοτήτων, με απώτερο στόχο να γίνει χρήσιμος για την ίδια την κοινωνία. Το παράξενο, η μελέτη του αρχαίου ελληνικού -και όχι μόνον- πολιτισμού, η ιστορία, η θρησκειολογία, η προωθημένη επιστήμη, η φιλοσοφία, η γεωπολιτική, όλες αυτές οι γνώσεις μπορούν να αποδειχτούν εξαιρετικά χρήσιμες για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας. Φυσικά από όλα αυτά τα θέματα, άλλα μπορούν να κρύβουν όντως κάτι το αξιόλογο, αλλά να έχουν μπλέξει την ιστορία με τον μύθο και άλλα να αποτελούν απλώς ανοησίες. Σε κάθε περίπτωση, η μελέτη τους θεωρώ ότι βελτιώνει την ατομική μας υπόσταση.

Υπάρχουν στην Ελλάδα αξιόλογοι ερευνητές αυτών των θεμάτων; Έχουν γίνει κάποιες σημαντικές προσπάθειες ή δουλειές στο παρελθόν που θα ήθελες να μας αναφέρεις;

Σαφέστατα και υπάρχουν εξαιρετικές δουλειές ανθρώπων που αφορούν όλες αυτές τις θεματικές ενότητες στις οποίες αναφερθήκαμε πιο πάνω. Εξέχουσα θέση κατέχει χωρίς αμφιβολία το έργο του Άγγελου Τανάγρα στη «χρυσή εποχή» της έρευνας της Παραψυχολογίας στη χώρα μας (περίοδος 30’-60’). Ερχόμενος πιο κοντά στο παρόν, θα πρέπει να κάνουμε μνεία στην προσφορά των Γιώργου Μπαλάνου, Χρήστου Λάζου και Θανάση Βέμπου σε ό,τι αφορά την έρευνα του παράξενου, του Βλάση Ρασσιά για τις μελέτες του σχετικά με το χαρακτήρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Εντελώς πρόχειρα στο μυαλό μου έρχονται και άλλοι αξιόλογοι ερευνητές όπως ο Γιώργος Ιωαννίδης, ο Χρήστος Κασταμονίτης, ο Κωνσταντίνος Κούρος και ο Χρήστος Μόρφος.

Σε ότι αφορά τις συλλογικότητες θα πρέπει να αναφέρω «ευλογώντας τα γένια μας», την Ελληνική Κοινότητα του Μεταφυσικού (2002 και συνεχίζει…) και τις δύο πανεπιστημιακές ομάδες Κ.Α.Π.Α και Κ.Α.Π.Θ που είχε συγκροτήσει παλαιότερα σε πανεπιστήμιο Αιγαίου και Αριστοτέλειο αντίστοιχα. Την ΦΛΕΦΑΛΟ (Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας), τα παιδιά από το outer.gr αλλά και την ομάδα «Κοσμική Πυξίδα» τη δεκαετία του ΄90. Σίγουρα υπάρχουν ή υπήρξαν και άλλες αξιόλογες μονάδες ή ομάδες και ζητώ συγνώμη για την παράλειψη αναφοράς του ονόματός τους εδώ.

Σε απασχολούν αρκετά συχνά θέματα της Ιστορίας και της εθνικής μας ταυτότητας. Τελικά, πόσο καλά πιστεύεις ότι γνωρίζουμε και πόσο ειλικρινείς είμαστε με τους εαυτούς μας ως Έλληνες;

Αυτή η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί τόσο εύκολα, μιας και σχετίζεται με τις ιδιαίτερες πεποιθήσεις του καθενός από εμάς σχετικά με τους όρους Έλληνας, εθνική ταυτότητα, έθνος κτλ. Όμως ανεξάρτητα από όλα αυτά, προσπαθώ κάθε φορά να τεκμηριώνω τις θέσεις μου ευνοώντας την ανάπτυξη του υγιούς διαλόγου με τον εκάστοτε συνομιλητή ή αναγνώστη μου.

Θεωρώ ότι υπάρχει ένα τεράστιο κενό γνώσης και συνείδησης σχετικά με το πραγματικό παρελθόν μας και τους παράγοντες εκείνους που διαμόρφωσαν μέσα στο χρόνο το σημερινό προφίλ του νεοέλληνα. Η ανάδειξη αυτού του γνωσιακού «κενού» σχετίζεται όντως με ένα κομμάτι της συγγραφικής μου δραστηριότητας, παρ’ όλα αυτά το δύσκολο κομμάτι πιστεύω ότι έχει να κάνει με αυτή τη «μαγική» λέξη που ανέφερες στην ερώτησή σου, την ειλικρίνεια. Μόνο όντας ειλικρινής απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό έχεις τη δυνατότητα να κατανοήσεις πραγματικά αυτό που μαθαίνεις, αλλάζοντας παράλληλα την κατάσταση γύρω σου. Εδώ νομίζω υστερούμε αρκετά ως λαός και σε αυτόν ακριβώς τον λόγο οφείλονται όλα τα συμπλέγματα που μας ακολουθούν τους τελευταίους 16 περίπου αιώνες της ιστορίας μας…

Όπως θίγεις σε ένα κείμενό σου, βλέπουμε και στην χώρα μας κατά καιρούς το φαινόμενο λογοτεχνικά βιβλία να θεωρούνται βλάσφημα ή ανήθικα και να καίγονται δημοσίως ή να μπλέκουν σε δικαστικές διαμάχες. Ποιά είναι η άποψή σου για όλα αυτά;

Η ιστορία της λογοκρισίας των ιδεών είναι μακρά στην παγκόσμια ιστορία αλλά και στον ελληνικό χώρο. Θα μας έπαιρνε σελίδες ολόκληρες για να αναλύσουμε εδώ περιπτώσεις όπως του Πλήθωνα, του Παμπλέκη, του Καϊρη, του Κοραή, του Κορνάρου, του Μάρα, του Ανδρουλάκη κ.α.

Παρ’ όλα αυτά, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι κατά την τελευταία 20ετία το θρησκευτικό –κυρίως– κατεστημένο της χώρας μας έχει αλλάξει την τακτική του προτιμώντας να μην αντιδρά στην έκδοση πονημάτων που στέκονται απέναντι στα συμφέροντά τους. Αυτό συνέβη αφ’ ενός γιατί το moto «αρνητική διαφήμιση = διαφήμιση» πήρε σάρκα και οστά, και αφ’ εταίρου λόγω της ίδιας της φύσης των Μέσων (ηλεκτρονικών και έντυπων) που αποδεσμεύτηκαν κάπως περισσότερο από τα κατεστημένα κέντρα εξουσίας. Σαφέστατα και δεν ζούμε σε μία «κοινωνία αγγέλων», παρ’ όλα αυτά θεωρώ πως –παρά τα χίλια δυο τραγικά που βιώνουμε καθημερινά– διανύουμε μια χρυσή εποχή σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης.

Ποιά είναι η άποψή σου για τις διάφορες συνομωσιολογίες που εμφανίζονται κατά καιρούς με αφορμή θέματα της πολιτικής, της θρησκεία κ.ά;

Θεωρώ ότι η ανάπτυξη τέτοιου είδους θεωριών είναι σημάδι παρακμής της εκάστοτε κοινωνίας. Η τυφλή πίστη ενός ανθρώπου στις συνωμοσίες καταδεικνύει την ενδόμυχη παραδοχή του πως ο ίδιος είναι εξαιρετικά αδύναμος απέναντι στο σύστημα. Με τα προηγούμενα φυσικά και δεν αποκλείω την ύπαρξη μηχανορραφιών ή μυστικών σχεδίων μέσα στην ανθρώπινη ιστορία…

Δεν είμαι συνωμοσιολόγος, γοητεύομαι όμως από τη μελέτη των ιστοριών αυτών, στην προσπάθειά μου να ανιχνεύσω τις συνθήκες ή τα συμφέροντα που ευνόησαν την ανάπτυξη και διάδοσή τους. Τελευταία ερευνώ τα κίνητρα των πολιτικοθρησκευτικών εκείνων κύκλων που «δαιμονοποίησαν» τους Εβραίους και τους Ιλλουμινάτι κατά τη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα στον ευρωπαϊκό χώρο. Οι μισοί από αυτούς που εξακολουθούν να τους κατακεραυνώνουν σήμερα, θα ντρέπονταν αν κατανοούσαν τις σκοταδιστικές ιδεολογικές ρίζες των υποθέσεων αυτών…


Όπως διάβασα στο βιογραφικό σου δραστηριοποιείσαι πολιτικά στους κόλπους του πανευρωπαϊκού κινήματος για την Άμεση Δημοκρατία. Θες να μας πεις λίγα λόγια για αυτόν τον όρο που ακούγεται όλο και πιο συχνά τελευταία;

Με τη μελέτη του πεδίου της Άμεσης Δημοκρατίας ήρθα σε επαφή το 2005 μέσω της ΜΚΟ «Βήμα για Δημοκρατία Πολιτών» (επικεφαλής της ο δικηγόρος Γιώργος Κόκκας), που με τη σειρά της ανήκει σε ένα ευρύτερο παγκόσμιο δίκτυο συλλογικοτήτων (World Wide Direct Democracy Movement) που μελετά θεσμικά την αρχαία ελληνική δημοκρατία προτείνοντας σύγχρονες εφαρμογές της στο σήμερα. Περιλαμβάνει έννοιες και όρους όπως η ισοπολιτεία, η ισηγορία, τα δημοψηφίσματα, η ανακλητότητα, η κλήρωση, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες πολιτών κ.ά. Αποσκοπεί στην συμμετοχή όλων των ενεργών πολιτών στη λήψη των αποφάσεων. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, έχω συμμετάσχει τα τελευταία χρόνια σε αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις και ομιλίες που σχετίζονταν με τη διάδοση των ιδεών αυτών, έχοντας παράλληλα ολοκληρώσει και ένα mini project αμεσοδημοκρατικών συνεντεύξεων με Έλληνες βουλευτές που βρίσκεται δημοσιευμένο στο blog μου.

Η Άμεση Δημοκρατία ταυτίζεται στην ουσία με την «πραγματική δημοκρατία» που ζητά το κίνημα των Αγανακτισμένων την τελευταία περίοδο και στη χώρα μας. Φαίνεται πως ο όρος «Άμεση Δημοκρατία» (σχεδόν άγνωστος μέχρι τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας), κατάφερε να κάνει το ταξίδι του στις συνειδήσεις του κόσμου όλο αυτό το διάστημα, βγαίνοντας στην επιφάνεια την κατάλληλη στιγμή. Γενικότερα, αυτό το παράξενο ταξίδι νέων ή άγνωστων λέξεων και εκφράσεων μέσα στις κοινωνίες είναι ένα θέμα που με έχει απασχολήσει και συνεχίζει με απασχολεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Δεν σου κρύβω ότι κατά καιρούς προβαίνω σε διάφορους σχετικούς πειραματισμούς.