Για την εκμάθηση αρχαίων ελληνικών και το ελληνικό κίνημα.







Ποια θα μπορούσαν να είναι τα πλεονεκτήματα της εκμάθησης των αρχαίων ελληνικών στον κόσμο του 21ου αιώνα; «Πολλά», απαντούν οι ειδικοί και πάνω σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο λειτουργεί εδώ και 20 περίπου χρόνια ο πολιτιστικός οργανισμός του «Ιδεοθέατρον» στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για μια –κατά κάποιον τρόπο- σύγχρονη «Ακαδημία» των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων που μεταδίδει στους θαμώνες της τον ελληνικό τρόπο του «σκέπτεσθαι» και «ζειν»…


Ο Meta-Journalist (Μηνάς Παπαγεωργίου) συζήτησε με τον διευθυντή του Ιδεοθεάτρου, κ. Ραδάμανθυ Αναστασάκη ο οποίος και τοποθετήθηκε σε ζητήματα που αφορούν τόσο τις δραστηριότητες του οργανισμού του, όσο και σε θέματα που αφορούν την αρχαία ελληνική κοσμοθέαση και το «ελληνοκεντρικό» κίνημα.


Πείτε μας λίγα λόγια για το Ιδεοθέατρον. Πότε ξεκίνησε και ποιοι οι σκοποί του;


Το Ιδεοθέατρον ξεκίνησε από εφηβικά μου όνειρα αλλά δημιουργήθηκε το 1991. Είναι ένας θεατρικός – εκπαιδευτικός και εκδοτικός οργανισμός, ένα Κέντρο Ελληνικής Φιλοσοφίας – Μυθολογίας - Γλώσσας και Τέχνης, που ερευνά αλλά και παρουσιάζει το Ελληνικό Πνεύμα, πάντα σε σχέση με την σύγχρονη εποχή. Χρησιμοποιεί τη σοφία του παρελθόντος, τις προτάσεις, εξελίξεις και ανησυχίες του παρόντος και τον οραματισμό για το μέλλον της Τέχνης και της Ανθρωπότητος.
Για την υλοποίηση των σκοπών του το Ιδεοθέατρον, συνεργάστηκε με το ΥΠ.ΠΟ, με την Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, με το Πολυτεχνείο, με τον Δήμο Αθηναίων, αλλά και δεκάδες άλλους δήμους και οργανισμούς, καθώς και με πολλούς Ακαδημαϊκούς και πανεπιστημιακούς καθηγητές. Το 1996 συγκέντρωσε 350.000 υπογραφές για την υποστήριξη προτάσεως ευρωβουλευτών, όπως καθιερωθεί ως επίσημη η Ελληνική γλώσσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σκοποί του Ιδεοθεάτρου είναι:
α) η δραματοποίηση και παρουσίαση μέσω θεατρικών παραστάσεων και θεατρικών αναλογίων της ελληνικής φιλοσοφίας και μυθολογίας, β) η δημιουργία μαθημάτων για την Πυθαγόρειο και Πλατωνική Φιλοσοφία, γ) η δημιουργία ομάδας μελέτης και έρευνας της Ελληνικής Μυθολογίας, δ) η δημιουργία Σχολής Αγωγής Λόγου - Υποκριτικής, ε) η δημιουργία Σχολείου εκμαθήσεως της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας για παιδιά Νηπιαγωγείου-Δημοτικού- Γυμνασίου, αλλά και για ενήλικες, στ) η δημιουργία εκδηλώσεων, περιηγήσεων, εκπομπών σε ραδιόφωνο και τηλεόραση για την παρουσίαση της σημαντικής της ελληνικής πνευματικής παραδόσεως, καθώς και η προβολή των αρχαίων ελληνικών ονομάτων, ζ) η δημιουργία εκδοτικού οίκου.


Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη φιλοσοφική σχολή από την οποία είναι επηρεασμένο το Ιδεοθέατρον; Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτήν;


Ναι. Πρόκειται για την Ορφική και Πυθαγόρειος φιλοσοφία όπως αυτή συνεχίζεται μέσα και στην Πλατωνική Ακαδημία. Η μυστηριακή αυτή φιλοσοφία, συγκροτημένη τόσο από τον μύθο, όσο και από τον ορθό φιλοσοφικό λόγο, ιδρύει θέσεις σε όλους τους τομείς του επιστητού. Οι θεμελιώδεις θέσεις της μυστηριακής φιλοσοφίας στην Κοσμογονία, την Ψυχογονία και την Θεογονία, τοποθετούν την αρχαία ελληνική μυστηριακή επιστήμη στην κορυφή της ιεραρχίας πασών των επιστημών. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, αναδύεται κυρίαρχη η ρυθμιστική συμμετοχή του συμβολισμού. Το σύνολο των μυθολογικών εικόνων περιγράφει με συμβολικό τρόπο όψεις της δημιουργίας του κόσμου, της δημιουργίας της ψυχής, της εξελίξεως και εκθεώσεώς της.
Στην αρχαία ελληνική μυστηριακή φιλοσοφία και μυθολογία αναφέρονται: Μεταμορφωτικές δραστηριότητες των αθανάτων θεών προς τους θνητούς, πληροφορίες συμβολικές για τη δομή του κόσμου των θεών, πληροφορίες συμβολικές για τη δημιουργία της ψυχής και πληροφορίες συμβολικές για τη δημιουργία των θεών.


Θα ήθελα να μας διαφωτίσετε σχετικά με την παρουσία του «μεταφυσικού» στοιχείου σε αυτό το φιλοσοφικό κομμάτι του αρχαίου ελληνικού κόσμου.


Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος και διάδοχος της Πλατωνικής Ακαδημίας, Πρόκλος, αναφέρει στα σχόλιά του στον πλατωνικό Τίμαιο: «Ο άνθρωπος είναι ένας μικρός κόσμος και υπάρχουν μέσα σε αυτόν, κατά τρόπο μερικό, όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο κατά τρόπο θεϊκό και καθολικό».

Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι η αναζήτηση της αλήθειας δια του νόμου της αναλογίας.
Φυσική και Μεταφυσική, ορθός λόγος και μύθος, φιλοσοφία και μυστήρια.
Η μυστηριακή ζωή ορίζεται ως μεταφυσικό στοιχείο. Όπως και στην Πλατωνική Ακαδημία μέσα στην οποία τελούνταν Ορφικά Μυστήρια. Άλλωστε, τα αρχαία Ελληνικά Μυστήρια είναι γνωσιολογικά σκηνώματα των νόμων και λειτουργιών της θείας Φύσεως και έχουν σκοπό να μεταμορφώσουν την ανθρώπινη ψυχή σε αρμονία, εγκαθιδρύοντας το άριστο πολίτευμα της δικαιοσύνης στην φυσική και πνευματική μας ζωή . « Ο έστιν η δικαιοσύνη, πολιτεία ψυχής ούσα ζώσης κατὰ λόγον τον ορθόν ». Η δικαιοσύνη είναι το πολίτευμα της ψυχής που ζει σύμφωνα με τον ορθό λόγο. Ο ορθός λόγος είναι η υλική αντικειμενική πραγματικότητα. Το σύστημα εκπαιδεύσεως της ψυχής μιμείται τις φρουρητικές δυνάμεις του σύμπαντος.



Εντοπίζετε κάποια αλυσίδα προσωπικοτήτων μέσα στο χρόνο που νιώθετε ότι σας συνδέει με τους αρχαίους «δασκάλους» σας;


Ως θεράποντες της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψεως ακολουθούμε πιστά τα βήματα της χρυσής αλυσίδας: Ορφέως, Πυθαγόρου, Σωκράτους, Πλάτωνος, Πρόκλου, αλλά και του νεοπυθαγορείου διδασκάλου Σπυρίδωνα Νάγου.
Η γραμμή αυτή όχι μόνο ερμηνεύει απολύτως λογικά την Φύση και τους Νόμους της, τον σκοπό του ανθρώπου και τον τρόπο λειτουργίας των ανθρωπίνων κοινωνιών, αλλά διδάσκει, δια του νόμου της αναλογίας και της μεταμορφώσεως, την αναγωγή ανθρώπου σε ελεύθερο πνεύμα.


Γνωρίζουμε ότι κατά περιόδους ανεβάζετε και θεατρικές παραστάσεις αρχαίου δράματος. Ποιο είναι το κύριο μέλημά σας κατά την παρουσίασή τους;


Το Ιδεοθέατρον, θέλοντας να συμβάλει στην επιμόρφωση και ψυχαγωγία, από το 1991 δραματοποιεί και παρουσιάζει από σκηνής, σε θεατρικές παραστάσεις και θεατρικά αναλόγια, φιλοσοφικά κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Σκοπός μας η επικοινωνία της ελληνικής φιλοσοφίας με το πλατύ κοινό και ιδιαιτέρως των νέων μέσα από μια εσωτερική ανάγνωση των κειμένων, μια προσέγγιση ενός δρωμένου αγωγής της ψυχής.
Αρχεί της φιλοσοφίας είναι το θαυμάζειν: Θαυμάζω, σημαίνει απορώ - διερευνώ. Αρχή δηλαδή της φιλοσοφίας είναι η συνεχής έρευνα, η αδιάκοπη αναζήτηση της αλήθειας.
Οι Πλατωνικές ιδέες μπορούν να γίνουν οδηγός για τον σημερινό άνθρωπο. Η δραματοποίησή τους και η ερμηνεία τους βάσει των λειτουργιών των φυσικών νόμων, βοηθούν στην συνειδητοποίηση, ώστε κάποια στιγμή να γίνουν πράξη, βίωμα. Για την σύνδεση των θείων Ιδεών με την ανθρώπινη συνείδηση λειτουργεί ο Έρως. Ωθεί τον άνθρωπο να τείνει προς τους Θεούς και τους Θεούς να κλείνουν προς εκείνον. Ο Έρως σύμφωνα με τον Πλατωνικό Κρατύλο, συγγενεύει ετυμολογικά με τον λόγο (είρειν: λέγειν). Οι ρίζες ΛΕΓ και ΛΕΧ αποδεικνύουν την σχέση του ΛΟΓΟΥ με τον ΕΡΩΤΑ. Ο ερευνητής των λειτουργιών της φύσεως ίσταται με θαυμασμό και δέος μπροστά στο άπειρο βάθος και ύψος των συνειδητοποιήσεων και υποκλίνεται μπροστά στο θαύμα αυτό, στο απέραντο μεγαλείο της φύσεως και το ατελεύτητο των νόμων και λειτουργιών της. Στον Έλληνα Λόγο και στον Απρόσωπο Έρωτα.
Το θέατρον, λοιπόν, δρα θεραπευτικά αφού ο ηθοποιός ποιώντας ήθος ή ο υποκριτής επικοινωνώντας με τον αιθερικό κόσμο, περιποιείται την ψυχή του θεατή υπηρετώντας έτσι το Θείον.
Είναι η ώρα που εκστασιάζεται ο Απόλλων και γεωμετρείται ο Διόνυσος.
Είναι η ώρα που μετατονίζουμε την σημαντική της Θεατρικής Τέχνης από την μορφή στο πνεύμα, στις ιδέες, στο θέατρο ιδεών.
Γι΄ αυτό η αφοσίωση στην ηθοποιία, δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Αλλά μέσον, δρόμος! Το θέατρον δεν είναι δραπέτευση, ούτε καταφύγιο! Είναι τρόπος που οδηγεί στην ζωή. Την πνευματική διονυσιακή ζωή! Ηχεί σαν θρησκευτικό σύνθημα. Ίσως και να’ ναι.








Στο Ιδεοθέατρον πραγματοποιούνται επίσης μαθήματα αρχαίων ελληνικών, φιλοσοφίας και ομηρικών επών. Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον τρόπο διδασκαλίας που εφαρμόζετε;


Tο Ιδεοθέατρον, είναι ο δημιουργός του πρώτου σχολείου για τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσης παίδων και ενηλίκων και παρουσιάζει ένα πρότυπο κύκλο μαθημάτων με στόχο τη βιωματική εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών. Είναι ένα μοναδικό επιμορφωτικό μάθημα - δρώμενο με στόχο την γνώση της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Μυθολογίας και δια της μιμήσεως, την δημιουργία ελληνικών προτύπων.
Διδάσκονται (ανάμεσα στα άλλα): Ιλιάδα, Οδύσσεια, Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Ορθοφωνία και Βασικές Αρχές Ελληνικής Φιλοσοφίας. Ίσως από τις πολύμορφες εργασίες του Ιδεοθεάτρου, το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών για τα Παιδιά να είναι το πλέον ωφέλιμο, αλλά και άριστο τέκος μας.


Πως αντιμετωπίζουν τα σύγχρονα ελληνόπουλα την επαφή τους με τα αρχαία ελληνικά και τους κλασσικούς φιλοσόφους;


Είναι ενθουσιασμένα γιατί καταλαβαίνουν την ενότητα και τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας, την προέλευση των Ευρωπαϊκών γλωσσών από την ελληνική, και αισθάνονται ότι κάνουν κάτι διαφορετικό, κάτι που τους δίνει γνώση που θα είναι χρήσιμη για όλη τους την ζωή. Σαφώς εμπνέονται από τους Έλληνες φιλοσόφους και ήρωες, ζητώντας μάλιστα, εάν δεν έχουν, να πάρουν αρχαία ελληνικά ονόματα.


Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε τα πλεονεκτήματα ενός παιδιού που διδάσκεται αρχαία ελληνικά σε σχέση με κάποιο άλλο που ακολουθεί τη συμβατική μέθοδο διδασκαλίας στο σχολείο;


Μαθαίνουν πάνω απ΄ όλα να σκέπτονται, να ρωτούν, να αμφισβητούν, αλλά και να γεωμετρούνται. Εχουν άμεσα αποτελέσματα στο σχολείο τους: στις εκθέσεις, στο πλουσιότατο λεξιλόγιο, στην ορθογραφία και στις μυθολογικές γνώσεις. Είναι άριστοι βεβαίως στα αρχαία ελληνικά του σχολείου και διαθέτουν οργανωμένη μαθηματική σκέψη, αποτέλεσμα της γνώσεως γραμματικής και συντακτικού. Τα πλεονεκτήματα είναι εμφανέστατα και μάλιστα επιστημονικά αποδεδειγμένα από τα πορίσματα της πιλοτικής πειραματικής έρευνας του Ινστιτούτου Διαγνωστικής Ψυχολογίας.
Παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα μιας έρευνας τριών χρόνων η οποία αφορά την επίδραση της εκμάθησης της ιστορικής ορθογραφίας και των αρχαίων ελληνικών στην ψυχοεκπαιδευτική ανάπτυξη των μαθητών. Πρόκειται για την πρώτη και μοναδική έρευνα που έγινε γι’ αυτό το ζήτημα στα 22 χρόνια από την εποχή της επιβολής του μονοτονικού συστήματος.
Εξετάστηκαν 50 φυσιολογικά παιδιά ηλικίας 6 και 9 ετών τα οποία αποτελούσαν δύο ομάδες αμφοτέρων των φύλων, εξ 25 ατόμων εκάστη. Οι 2 ομάδες ήταν συμβατές μεταξύ τους ως προς όλες τις μεταβλητές, εκτός μόνον της εκμάθησης (αρχαίοι ή μη (μονοτονικοί) των αρχαίων ελληνικών. Τα παιδιά αμφοτέρων των ομάδων φοιτούν σε δημόσια σχολεία της Αττικής, αλλά η ομάδα των αρχαίων παρακολουθούσε επιπλέον για ένα δίωρο την εβδομάδα και μαθήματα αρχαίων ελληνικών. Η αξιολόγηση κάθε παιδιού έγινε πριν την έναρξη του σχολικού έτους και πριν την έναρξη εκμάθησης των αρχαίων ελληνικών και επαναλήφθηκε μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς. Για την αξιολόγηση χρησιμοποιήθηκαν η Νοητική Δοκιμασία και η Ψυχοεκπαιδευτική Δοκιμασία το Τέστ ΑΘΗΝΑ.
Αμφότερες οι δοκιμασίες έχουν αξιολογηθή ως έγκυρες και έχουν σταθμισθεί για τον ελληνικό πληθυσμό από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το Τέστ ΑΘΗΝΑ δημιουργήθηκε από τον καθηγητή Ψυχολογίας του τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (Φ.Π.Ψ.) του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννη Παρασκευόπουλο.
Η έρευνα παρουσιάστηκε στις 17 Μαϊου 2004 από την κ. Δ. Βεκιάρη στο 18ο Πανελλήνιο Ψυχιατρικό Συνέδριο στην Κώ. Την ίδια μέρα παρουσιάστηκε στην Αθήνα στο Ανοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο από τον κ. Θ. Παπαδάκη.
Η εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών και της ιστορικής ορθογραφίας βελτιώνει την ψυχοεκπαιδευτική ανάπτυξη του παιδιού στις αντιληπτικές τους ικανότητες.




Ποια κατά τη γνώμη σας είναι η σχέση που συνδέει σήμερα τους νεοέλληνες με το ένδοξο παρελθόν τους;


Η Αρχαία Ψυχή ζει μέσα μας αθέλητα κρυμμένη. Δεν το ήξερε μόνο ο Παλαμάς, το ήξερε και ο Ρήγας Φεραίος, ο Κοραής ακόμα και ο Παπαναστασίου (πρωθυπουργός πριν από την κατοχή). Το γνώριζαν και άλλοι που προσπάθησαν να αφυπνίσουν την ελληνική πνευματική παράδοση. Όμως οι αρνητικές ηγεσίες μας κατευθύνονταν, άλλοτε από τον κλήρο και άλλοτε από ξένους δεν θέλησαν ποτέ να έχουν οι Έλληνες ούτε πολιτική ούτε πνευματική ελληνική παιδεία, δημιουργώντας πάντοτε αντίθετη ουσία κοινωνικού περιβάλλοντος. Μόνον κατ’ επίφαση ενδιαφέρονται. Και όποτε συνδέθηκαν με το αρχαίο κλέος, το αμαύρωσαν με τις ακραίες ιδεολογίες τους.
Θα θέλαμε και κάποιο σχόλιό σας σχετικά με την πορεία του κινήματος που προωθεί σήμερα τις αρχαίες ελληνικές αξίες.
Το κίνημα (όπως το ορίζετε) πάντοτε υπήρχε και εκδήλωνε κατά καιρούς και διαφορετικό χαρακτήρα ανάλογα με τους ηγέτες του και τις εποχές. Η σημερινή μορφή του ξεκινά περίπου το 1990. Τότε ξεκινά και το Ιδεοθέατρον που έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα πλέον των 10.000 εκδηλώσεων και μαθημάτων δημιουργώντας στέρεο βάθρο για την οικοδόμηση αλλά και ορθή κατεύθυνση του κινήματος.
Το Ιδεοθέατρον απετέλεσε και αποτελεί παράδειγμα προς μίμησιν, αφού πολλοί ελληνοπρεπείς χώροι, που δημιουργήθηκαν κατόπιν αυτού, εμιμήθησαν την λειτουργία του. Επίσης, πολλοί νέοι αλλά και καταξιωμένοι ερευνητές και επιστήμονες έγιναν ευρύτερα γνωστοί δια μέσου των εκδηλώσεών του. Με τις πολύμορφες εκδηλώσεις του, έδωσε γνωσιολογικά εναύσματα αλλά και ψυχικά ερεθίσματα για να στραφούν προς την μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, Μυθολογίας, Θρησκείας και να αγαπήσουν το μέτρο και το κάλλος του αρχαίου ελληνικού πνεύματος χιλιάδες άνθρωποι εμπνέοντας τις συνειδήσεις τους. Σήμερα και με την δύναμη της τεχνολογίας εμπνευσμένοι νέοι μεταδίδουν πολύμορφες πληροφορίες (αλλά όχι γνώση) και δημιουργούν ένα πολύ λαϊκότερο και δυναμικό ρεύμα που θα πρέπει όμως να απεγκλωβιστεί από φανατισμούς και ακρότητες θρησκευτικές και πολιτικές, από τις οποίες απάδει πλήρως η Πνευματική Ελλάς. Οι αρχαίες ελληνικές αξίες δεν βρίσκονται στις τελετές και τις πανηγύρεις με τις οποίες ικανοποιείται η λαϊκή φαντασία, αλλά στην συγκεκριμένη φιλοσοφική γνώση, στη μελέτη και έρευνα των νόμων και λειτουργιών της φύσεως, στην σύνθεση επιστήμης – τέχνης – φιλοσοφίας – θρησκείας αλλά και πνευματικής - μυστηριακής ζωής. Μα πάνω απ’ όλα στον πλήρη απεκλωβισμό, θρησκευτικές και κοινωνικές συνήθειες προλήψεις και δυσιδαιμονίες.
Η αναζήτηση του πνευματικού φωτός του Απόλλωνος και η προσέγγιση του θείου περιβάλλοντος της βασιλίσσης της σοφίας Θεάς Αθηνάς, απαιτούν συνλειτουργία και των τριών κέντρων της ψυχής: Λογιστικού, Επιθυμιτικού και Θυμοειδούς. Οι αρχαίες ελληνικές αξίες παρήγαγαν πάντοτε αρμονία.
Φρονώ ότι όσοι εξ υμών συνειδητά εργάζονται προς αυτήν την κατεύθυνση και δεν προβάλλουν μόνο το εγώ τους, καταθέτουν το δικό τους εναρμόνιο συντονισμό, στην κοσμική συμφωνία του πνευματικού Έλληνος Λόγου που αργά ή γρήγορα θα μετατρέψει ακόμα και το βαθύτερο σκοτάδι σε φώς.




Who is Who: Ο Ραδάμανθυς Αναστασάκης σπούδασε στην Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και αποφοίτησε με άριστα από την Δραματική Σχολή του Π. Κατσέλη. Δίδαξε ως καθηγητής Υποκριτικής, Αγωγής Λόγου και Ορθοφωνίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στην Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, και από το 1991 δημιουργεί τον δικό του θεατρικό χώρο αλλά και Σχολή υποκριτικής, αγωγής του λόγου και εκμάθησης αρχαίων ελληνικών στην Αθήνα. Είναι διευθυντής του Ιδεοθεάτρου, συγγραφέας και εκδότης, καθώς επίσης και πρόεδρος του Πανελληνίου Πολιτιστικού, Φιλοσοφικού και Κοινωνικού Σωματείου «ΑΘΗΝΑ ΥΓΕΙΑ». Για περισσότερα επισκεφτείτε το http://www.ideotheatron.gr.


*Σημείωση: Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό "Φαινόμενα" του Ελεύθερου Τύπου