Για το σάλο που προκλήθηκε σχετικά με τον πάπυρο που εμφανίζει τον Ιησού... παντρεμένο.

Αρχικός τίτλος: Η γυναίκα του Ιησού… και άλλες ιστορίες

Την περασμένη Τετάρτη (19/9/2012) μια αρχαιολογική είδηση που αφορά τις απαρχές της χριστιανικής θρησκείας έκανε το γύρο του κόσμου και ήρθε να προστεθεί στις δεκάδες σχετικές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για την ανακάλυψη ενός άγνωστου, μέχρι σήμερα, παπύρου, το περιεχόμενο του οποίου έχει ήδη επαναφέρει στην επικαιρότητα το ερώτημα: Ηταν ο Ιησούς παντρεμένος; Πιο συγκεκριμένα, σε αυτόν τον μεγέθους πιστωτικής κάρτας πάπυρο, εμπεριέχεται η φράση «ο Ιησούς τούς είπε, η γυναίκα μου...», γεγονός που έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στον χριστιανικό κόσμο. Αλλωστε δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την κυκλοφορία του βιβλίου «Κώδικας Ντα Βίντσι» του Νταν Μπράουν (αλλά και της ομώνυμης κινηματογραφικής ταινίας που ακολούθησε), στο οποίο και ετίθεντο αντίστοιχοι προβληματισμοί.

Η ανάλυση του κειμένου του παπύρου, γραμμένου σε κοπτική γλώσσα τον 4^ο μεταχριστιανικό αίωνα και προερχόμενου πιθανότατα από κείμενο του 2^ου αιώνα, είναι προϊόν έρευνας της Κάρεν Κινγκ, καθηγήτριας στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Το γεγονός ανακοινώθηκε σε ειδική συνέντευξη Τύπου που οργανώθηκε στη Ρώμη, αν και είχε προηγηθεί παρουσίαση της έρευνας στο 10ο Διεθνές Συνέδριο Κοπτικών Σπουδών. «Αυτή η φράση (σ.σ στην οποία ο Ιησούς αναφέρεται στη σύζυγό του Μαρία) δεν αποδεικνύει ότι ο Ιησούς ήταν παντρεμένος, αλλά μας λέει ότι το ζήτημα αυτό ήρθε στην επιφάνεια στο πλαίσιο των έντονων αντιπαραθέσεων για την σεξουαλικότητα και το γάμο, την εποχή εκείνη», είπε χαρακτηριστικά. Και συνέχισε τονίζοντας πως «η χριστιανική παράδοση προέβαλε μόνο εκείνες της φωνές που ισχυρίζονταν ότι ο Ιησούς δεν είχε παντρευτεί ποτέ. Το ευαγγέλιο αυτό δείχνει πως κάποιοι είχαν αντίθετη άποψη».

Παρατηρούμε πως η καθηγήτρια έχει ήδη σπεύσει να δώσει… ευαγγελικό χαρακτήρα σε αυτό το μεγέθους 3,8 x 7,6 εκατοστών κομμάτι παπύρου, γεγονός που σαφέστατα καθιστά την είδηση περισσότερο «πιπεράτη». Στην πραγματικότητα η ιστορική έρευνα των απαρχών του χριστιανισμού αναδεικνύει ορισμένες περισσότερο πεζές ερμηνείες. Αλλωστε αρκετά από αυτά τα ζητήματα που συνδέονται με τις ευαγγελικές αφηγήσεις τα έχουμε εξετάσει αναλυτικά στα εορταστικά τεύχη των «Φαινομένων» τους δύο περασμένους Δεκέμβριους (βλ. τ. 13 και 60).

Συγκεκριμένα πρέπει να κατανοήσουμε ότι όταν μιλάμε για ευαγγέλια, αναφερόμαστε σε κείμενα πίστης και όχι ιστορίας, το αρχαιότερο από τα οποία γράφτηκε δεδομένα μετά το 70 και την καταστροφή του Ναού από τους Ρωμαίους. Κάτι τέτοιο ισχύει ακόμα και για τα συνοπτικά ευαγγέλια, τα οποία η επίσημη χριστιανική εκκλησία πολύ προσεκτικά αποδίδει στους ευαγγελιστές, δίχως να ξεκαθαρίζει αν όντως αυτοί ήταν οι πραγματικοί συγγραφείς τους (Κατά Μάρκον, Κατά Λουκά, Κατά Ματθαίον). 

Από κει και πέρα, κατά τη διάρκεια του 2^ου και του 3^ου μεταχριστιανικού αιώνα διεξάγεται ένας πόλεμος ιδεών (και όχι μόνο) ανάμεσα στους Γνωστικούς χριστιανούς (οι οποίοι ανέμεναν τον ερχομό ενός πνευματικού μεσσία που θα λύτρωνε την ανθρωπότητα, μια άποψη ενδεδυμένη με έναν παγανιστικό μανδύα) και στους Δογματικούς χριστιανούς, οι οποίοι μιλούσαν για τον ίδιο μεσσία, που όμως με υλική μορφή είχε ήδη κατέβει επί Γης αρκετές δεκαετίες νωρίτερα (δίχως όμως να αφήσει ιστορικά ίχνη) για να εγκαθιδρύσει τη βασιλεία των ουρανών φέρνοντας μια νέα εποχή. Η επικράτηση των Δογματικών και η δημιουργία του χριστιανικού ιερατείου επέφερε τον σταδιακό παραγκωνισμό και κυνήγι των απόψεων των Γνωστικών, έτσι στις μέρες μας τα κείμενα-ευαγγέλια των τελευταίων είναι περισσότερο γνωστά και ως «απόκρυφα».

Το κείμενο λοιπόν του 2^ου αιώνα από το οποίο είναι παρμένες οι προτάσεις του εν λόγω παπύρου φαίνεται να προέρχεται από κάποιο απόκρυφο ευαγγέλιο. Δεν πολεμούν τον χριστιανισμό όσοι αναδεικνύουν τέτοιου είδους ευρήματα. Απλούστατα αποκαλύπτουν μια άλλη, καλά θαμμένη πτυχή του, η οποία παρ’ όλα αυτά δεν παύει να «προκαλεί» εξ’ αιτίας της απολυτότητας μέσω της οποίας έχει επιβληθεί η συμβατική συνοπτική ευαγγελική εξιστόρηση τους τελευταίους 16 αιώνες…

Σημείωση: Το κείμενο αυτό του Μηνά Παπαγεωργίου (meta-journalist) δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη στήλη "Δούρειος Ίππος" που διατηρεί στο εβδομαδιαίο περιοδικό του Ελεύθερου Τύπου, τα "Φαινόμενα" (τ. 98, 22/9/2012).